Skargi na restrukturyzację Getin Banku. Ważny wyrok dla frankowiczów

Wobec zagrożenia upadłością Getin Noble Banku we wrześniu 2022 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny, jako organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, poddał ten bank procedurze restrukturyzacji. Rada Nadzorcza Getinu wniosła skargę na tę decyzję do Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zgodność tej decyzji z prawem zakwestionowali także akcjonariusze banku, posiadacze wyemitowanych przez niego obligacji oraz kredytobiorcy, których umowy zostały podważone ze względu na nieuczciwe warunki umowne – w sumie wnieśli ponad 8 tys. skarg do sądu administracyjnego.

WSA wystąpił do TSUE z pytaniami, czy sąd krajowy może odstąpić od polskiego przepisu zobowiązującego go do połączenia wszystkich skarg w celu ich wspólnego rozpoznania. W tej sytuacji wydanie orzeczenia w rozsądnym terminie byłoby bowiem nadmiernie utrudnione, a nawet niemożliwe. Chodzi też o ustalenie, czy Polska prawidłowo implementowała dyrektywę 2014/59/UE dotyczącą restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków, w szczególności, czy polskie przepisy zapewniają niezależność BFG przy wydawaniu decyzji o restrukturyzacji zagrożonego upadłością banku i gwarantują właściwą ochronę wszystkich osób, których praw majątkowych dotyka restrukturyzacja.

Czytaj więcej

Konsumenci

Nie ma nakazu frankowego bez zbadania konsumenckiej ochrony. SN zdecydował

Sądy polskie mają obowiązek ustalenia, czy dana sprawa ma charakter konsumencki, a jeśli tak jest, winny z urzędu zbadać, czy umowa zaproponowana przez bank nie zawierała klauzul abuzywnych.

Restrukturyzacja Getin Banku. Jak rozpatrywać skargi frankowiczów?

Trybunał orzekł, że to do sądu krajowego należy, w razie potrzeby, decyzja o odstąpieniu od stosowania tych przepisów, aby rozstrzygnąć spór w rozsądnym terminie, przy jednoczesnym zapobieżeniu ryzyku wydania przez poszczególne składy sądu niedających się pogodzić ze sobą orzeczeń. Unijne przepisy przyznają bowiem wszystkim osobom, których dotyczy rozpatrywana decyzja, prawo do podniesienia własnych zarzutów na poparcie skargi.

TSUE zajął się też drugą kwestią, tj. wymogami dotyczącymi niezależności organu ds. restrukturyzacji, jeżeli pełnił on również funkcję tymczasowego administratora danego banku, a ponadto jest odpowiedzialny za gwarantowanie depozytów bankowych. Trybunał wskazał, że w przypadku wykonywania kilku funkcji przez taki organ ds. restrukturyzacji jego decyzje winny być chronione przed wszelkimi wpływami niemającymi związku z tymi zadaniami. Z kolei w stosunku do jego innych funkcji nakłada obowiązek przyjęcia uzgodnień strukturalnych w celu zapewnienia niezależności operacyjnej organu i uniknięcia konfliktu interesów. 

W braku wewnętrznych przepisów na piśmie mających zapewnić tę niezależność przestrzeganie tych wymogów może wynikać m.in. ze środków organizacyjnych. Natomiast brak publikacji tych przepisów nie powoduje automatycznie nieważności decyzji o restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Do organu ds. restrukturyzacji należy jednak ustalenie, czy przepisy te były przestrzegane, a co za tym idzie, czy jego decyzja została podjęta wyłącznie z myślą o osiągnięciu celów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji – orzekł TSUE.

Wyrok TSUE. Sądy administracyjne rozstrzygną roszczenia odszkodowawcze frankowiczów?

Jakie są praktyczne skutki orzeczenia TSUE?

 – W mojej ocenie WSA powinien teraz sprawy pogrupować i rozpoznawać je równolegle. Tylko takie rozwiązanie pozwoli na rozpoznanie wniesionych skarg w rozsądnym terminie. Jednocześnie, jako że TSUE w zapadłym dziś wyroku nie rozstrzygnął, czy decyzja BFG była nieważna/wydana z rażącym naruszeniem prawa, kwestia ta zostanie teraz zbadana przez WSA. Tym samym również i sprawa ewentualnych roszczeń odszkodowawczych frankowiczów będzie uzależniona od rozstrzygnięcia sądu administracyjnego – ocenia adwokat Wiktor Budzewski, jeden z pełnomocników skarżących przed TSUE.

Czytaj więcej

Konsumenci

SN ułatwia frankowiczom rozstanie z upadłym Getin Bankiem. Ważna uchwała

Postępowanie z powództwa kredytobiorcy o ustalenie nieważności umowy kredytu przeciw bankowi w upadłości, może być kontynuowane z chwilą ustalenia osoby syndyka.

Najistotniejsze skutki orzeczenia wskazuje także adwokat Marcin Szymański, który też reprezentuje frankowiczów. – TSUE potwierdził, że państwa UE mają obowiązek wprowadzenia strukturalnego oddzielenia organu do spraw restrukturyzacji, aby zagwarantować obywatelom, że decyzja w kwestii restrukturyzacji banku, tak istotnej dla ich interesów finansowych, będzie bezstronna, a w szczególności wydana przez organ zabezpieczony przed niedozwolonym wpływem – wskazuje.

Podkreśla jednocześnie, że pomimo braku strukturalnego oddzielenia organu ds. restrukturyzacji sąd administracyjny badający decyzję o przymusowej restrukturyzacji może uznać, że niezależność tego organu została zapewniona w inny sposób. – Wyrok TSUE nie pozbawia frankowiczów pokrzywdzonych decyzją w sprawie Getinu szansy podważenia jej.

Nieco inaczej skutki wyroku TSUE ocenia Rafał Kowalczyk, adwokat, doradca restrukturyzacyjny.

– Stanowisko Trybunału wydaje się jasne. Jest to o tyle ważne, że wcześniej rzecznik generalny TSUE wypowiedział się w tej sprawie niejednoznacznie. WSA powinien po dzisiejszym orzeczeniu każdą ze skarg konsumentów rozpatrzeć indywidualnie – podkreśla. Dodaje, że Trybunał zalecił, aby sąd administracyjny wypracował wspólną linię orzeczniczą tak, aby nie doszło do wydawania różnych rozstrzygnięć w zależności od składu rozpoznającego sprawę. – Można powiedzieć, że TSUE wydał instrukcje dla polskiego sądu, ponieważ na gruncie prawa europejskiego niedopuszczalne byłoby ograniczenie kręgu podmiotów uprawnionych do zaskarżenia decyzji BFG. TSUE nie wypowiedział się jednak wprost na temat skutku rozstrzygnięcia dla wszystkich, którzy nie złożyli skargi, ale mają podobny interes prawny. Oczywiście niezależnie od orzeczeń WSA proces przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank nie może zostać cofnięty – dodaje mec. Kowalczyk.

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Marek Domagalski: Ugody frankowe ratunkiem dla obciążonych sądów

Ugody frankowe jawią się jako szalupa ratunkowa w czasie fali spraw, przytłaczają nie tylko sądy cywilne, ale chyba też wielu uczestników tych sporów.

Ważna opinia. Chodzi o zawieszenie spłaty rat kredytu frankowego

Dla frankowiczów istotne jest też to, że w czwartek rzecznik generalny TSUE wydał opinię w innej sprawie dotyczącej kredytów walutowych (sprawa nr C-324/23). Za sprzeczne z prawem unijnym uznał przepisy krajowe, które przewidują, że wobec banku z wszczętą przymusową restrukturyzacją niedopuszczalne jest uwzględnienie wniosku konsumenta o zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego spłaty rat wynikającego z umowy kredytu, która prawdopodobnie zostanie uznana przez sąd za nieważną.

Dla frankowiczów istotne jest też to, że w czwartek rzecznik generalny TSUE wydał opinię w innej sprawie dotyczącej kredytów walutowych (sprawa nr C-324/23). Chodzi o kwestię zawieszenia na czas trwania postępowania sądowego spłaty rat kredytu wynikającego z umowy, która prawdopodobnie zostanie uznana przez sąd za nieważną.

Zdaniem rzecznika sprzeczne z prawem unijnym są przepisy krajowe, które przewidują, że niedopuszczalne jest uwzględnienie wniosku konsumenta o takie zawieszenie wobec banku z wszczętą przymusową restrukturyzacją