Kolekcja Czartoryskich to nie tylko „Dama z Gronostajem”

Izabela Czartoryska ponad 216 lat temu założyła na terenie swojej posiadłości w Puławach pierwsze muzeum na ziemiach polskich. Składały się na nią kolekcje obrazów, dzieł sztuki i ważnych pamiątek historycznych. W muzeum księżna chciała „zbierać pamiątki polskie, by je potomności powierzyć”. Ta idea ziściła się u progu 100. rocznicy odzyskania niepodległości, kiedy własnością skarbu państwa stała się kolekcja Czartoryskich.

Publikacja: 07.01.2019 09:23

fot. Portret damy z gronostajem

Wśród zbiorów znajdują się wyjątkowe obrazy  jak „Polonica – Rok 1863” Jana Matejki, rysunki i szkice autorstwa Renoir’a, ryciny Albrechta Dürera oraz dzieła sztuki światowej klasy: „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta i „Dama z gronostajem” autorstwa Leonarda da Vinci. Wartość tego obrazu szacowana jest przez ekspertów nawet na miliard dolarów.  Inny dzieło Da Vinciego, Salvator Mundi, sprzedano w 2017 roku za 450,3 mln dolarów. Dla porównania cała kolekcja Czartoryskich stała się własnością skarbu państwa za około 400 milionów złotych.

 

Zbiory Czartoryskich liczą łącznie 86 tys. obiektów muzealnych. Obok tak znanych jak obraz mistrza renesansu dzieł sztuki znajdują się buławy hetmańskie, trofea wiedeńskie, pamiątki po Tadeuszu Kościuszce i generale Kniaziewiczu oraz maska pośmiertna Chopina. Na kolekcję składa się również 250 tys. obiektów bibliotecznych: książek, starodruków i rękopisów. Część z nich przez lata znajdowało się za granicą. Dzięki temu zostały uchronione przed zniszczeniem ze strony wojsk zaborców, którzy w ramach represji za działalność patriotyczną Czartoryskich dewastowali ich majątki.

 

Przedstawiciele rodu Czartoryskich nie tylko chronili bezcenne dla dziedzictwa kulturowego Polski dzieła, ale konsekwentnie rozszerzali kolekcję. Obecnie pamiątki mają bezcenną wartość historyczną. Wśród zbiorów muzealnych znajdują się takie unikaty jak akt unii polsko-litewskiej w Horodle (1413), akt hołdu pruskiego (1525) czy rękopisy „Kronik” Jana Długosza. Inne ciekawe i cenne obiekty to rzeźbiony w kości słoniowej tryptyk Królowej Jadwigi, iluminowany XVII-wieczny zwój Estery roboty weneckiej, krzesło Szekspira i szkatuła należąca do króla Augusta Mocnego.

 

Kolekcja Książąt Czartoryskich od 1801 r., kiedy księżna Izabela Czartoryska rozpoczęła gromadzenie zbiorów była prywatną własnością rodu.  Cześć dzieł jak słynny portret młodzieńca Rafaela Santiego została utracona podczas II wojny światowej. Pod koniec 2016 roku kolekcja znalazła się w rękach ministra kultury i dziedzictwa narodowego, a następnie została przekazana do Muzeum Narodowego w Krakowie.

Materiał powstał we współpracy z Fundacją XX. Czartoryskich

Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Co nowego w kinach?
Kultura
Polsko-brytyjski sezon kulturalny. Szereg wydarzeń w obu krajach
Kultura
Maciej Wróbel nowym wiceministrem kultury i dziedzictwa narodowego
Kultura
Paszporty „Polityki”: Marek Koterski, ukarana hafciarka i demaskatorzy rosyjskich agentów
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Kultura
Zalana Łempicka w Muzeum Narodowym w Krakowie i wiele skarg pracowników na dyrektora
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego