Tłumacz literatury to nie tylko rzemieślnik, ale i twórca. Jego rola w literackim świecie od lat jest przedmiotem dyskusji – coraz częściej zauważana, ale wciąż nie zawsze odpowiednio doceniana (i wyceniana). Od tego, jak zmienia się pozycja tłumaczy w Polsce i na świecie, a także o wyzwaniach i dylematach translatorskich, rozpoczynamy podcast z Rafałem Lisowskim, który przekładał m m.in. Kurta Vonneguta, Trumana Capote’a czy Colsona Whiteheada, a także jest prezesem Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Czarnoksiężnik z krainy USA
Clou rozmowy jest jednak książka Rebeki Makkai „Nie ma przed czym uciekać”, czyli poruszająca opowieść o sile literatury, tożsamości i poszukiwaniu wolności. Jej bohaterką jest Lucy Hull – bibliotekarka, która wyrusza w podróż z dziesięcioletnim chłopcem uciekającym z domu przepełnionego religijnymi nakazami i zakazami. Wspólna wyprawa, a może uprowadzenie, staje się nie tylko podróżą przez Amerykę, ale też pełnym emocji procesem dojrzewania, zarówno dla dziecka, jak i dorosłej kobiety.
To powieść drogi, ale również książka o książkach. Makkai, sama wychowana wśród literatury, wplata w narrację liczne odniesienia do klasycznych dzieł – od „Czarnoksiężnika z Krainy Oz” po „Buszującego w zbożu”. W rozmowie analizujemy, jak literatura wpływa na kształtowanie wrażliwości czytelników i jaką rolę pełnią w tym procesie tłumacze. Czy można ignorować starsze przekłady książek, tylko dlatego, że uważamy je za nieudane?
Czytaj więcej
Dwie powieści historyczne od naszych sąsiadów pozwalają spojrzeć na lata powojenne i stalinizm oczami dzieci. W zależności od przypadku i szczęścia mogła to być pełna uśmiechu bajka o czerwonej czarownicy albo krwawy horror o wilczych dzieciach.
Bush równie nielubiany jak Trump?
Nie zabraknie też refleksji nad kondycją współczesnej Ameryki. Czy prezydentura George'a W. Busha była odbierana równie źle przez liberalną opinię publiczną jak rządy Donalda Trumpa? W tle powieści przewijają się tematy zakazywania książek, społecznej opresji i walki o wolność jednostki. Czy literatura może zmieniać świat? Jak bardzo decyzje wydawnicze i przekłady wpływają na sposób odbioru książek? I czy tłumacz to współautor dzieła? O tym wszystkim w najnowszym odcinku „Rzeczy o książkach”.
