Opada podwyżkowa fala w polskich firmach

Finanse i ubezpieczenia, centra nowoczesnych usług biznesowych (SSC/BPO) – w tych dwóch sektorach najmniej, bo około czterech na dziesięć badanych firm, zamierza w I połowie przyszłego roku podwyższać wynagrodzenia. Z kolei najczęściej plany podwyżek płac w nowym roku zapowiadają pracodawcy zajmujący się obsługą nieruchomości i firm (czyli np. usługi sprzątania i ochrony), a także przedsiębiorstwa z sektora przemysłu i TSL, czyli transportu i logistyki – dowodzi najnowsza edycja badania planów pracodawców agencji zatrudnienia Randstad. Badanie potwierdza, że podbijana wysoką inflacją fala podwyżek płac w firmach wyraźnie zaczyna opadać.

Trudniej o dwucyfrową podwyżkę

Odsetek pracodawców, którzy w planach na I połowę kolejnego, czyli 2025 roku, mają wzrost wynagrodzeń, skurczył się teraz do 47 proc., a więc o ponad jedną piątą w porównaniu z końcem ubiegłego roku, gdy podwyżki płac w I półroczu 2024 r. zapowiadała rekordowa grupa 60 proc. badanych firm.

– Wyraźna rezerwa, z którą pracodawcy podchodzą do sytuacji gospodarczej w Polsce, przede wszystkim do perspektyw eksportu, ale także poziomu konsumpcji wewnętrznej, odbija się na dynamice wynagrodzeń. Już teraz obserwujemy jej wyhamowanie w danych Głównego Urzędu Statystycznego –  mówi „Rzeczpospolitej” Mateusz Żydek, rzecznik i ekspert rynku pracy Randstad Polska.

Zwraca też uwagę, że zakładany w budżetach wzrost płac najczęściej wyniesie od 4 do 7 proc., te zaś wyższe poziomy w przedziale zawdzięczamy głównie ustawowej podwyżce płacy minimalnej, która z początkiem przyszłego roku pójdzie w górę o 8,5 proc. (do 4666 zł brutto).

W dodatku, jak w rozmowie z „Rzeczpospolitą” zaznacza Krzysztof Gugała, dyrektor w firmie doradczej WTW, w 2025 r. płaca minimalna stanie się płacą zasadniczą. To wymaganie dla części firm oznacza wzrost kosztów wynagrodzeń pracowników zatrudnionych na najniższych stawkach.

Jak przypomina Mateusz Żydek, to właśnie w branżach z dużym udziałem osób zarabiających minimalne stawki (obsługa nieruchomości, przemysł i TSL) odsetek firm planujących podwyżki płac jest w badaniu Randstad największy. Do tego dochodzi konkurencja o pracowników, silna np. w TSL, która zwiększa presję na wzrost wynagrodzeń.

Potwierdza to przykład potentata e-handlu Amazona, który już od października wprowadził podwyżkę stawki godzinowej dla wszystkich pracowników poziomu początkowego (o 13,5 proc. w porównaniu z 2023 r.). O uzgodnionej z pracodawcą średnio 12-proc. podwyżce płac od początku 2025 r. poinformowali też w listopadzie związkowcy z Solidarności w sieci IKEA, zaznaczając, że będą to najwyższe podwyżki, jakie pracownicy polskich sklepów sieci kiedykolwiek otrzymali. Wielkość podwyżek dla poszczególnych osób uzależniona zostanie od ich oceny rocznej, ale zdecydowana większość ma zagwarantowany wzrost płac na poziomie minimum 9 proc.

Czytaj więcej

Wynagrodzenia

Ile tak naprawdę płacą polskie firmy. GUS zbadał rynek pracy

Połowa pracujących w Polsce zarabiała powyżej 6507 zł, a połowa mniej. W czerwcu płace wciąż były niższe niż w lutym i w marcu - wynika z raportu GUS „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej w czerwcu 2024 r.”

Podwyżki wymuszone przez płacę minimalną

Najrzadziej plany podwyżek wynagrodzeń deklarują w badaniu Randstad pracodawcy z sektora finansów i nieruchomości oraz nowoczesnych usług biznesowych, gdzie przeciętna płaca przewyższa krajową średnią.

Zdecydowana większość, bo aż 85 proc. pracodawców zapowiadających w nowym roku wzrost wynagrodzeń przyznaje, że na tę decyzję wpłynęło właśnie kolejne podwyższenie płacowego minimum. Co trzecia firma wskazuje to jako główny, a 14 proc. jako wyłączny powód planowanych podwyżek. Tylko co siódmy pracodawca (15 proc.) kieruje się tu innymi względami, w tym najczęściej konkurencją o deficytowych fachowców czy specjalistów.

Co więcej, skala podwyżek planowanych w I połowie 2025 r. będzie wyraźnie mniejsza niż rok wcześniej. Najwięcej, bo 31 proc. firm zakłada 4–7-proc. wzrost płac, a odsetek tych, które zamierzają zwiększyć wynagrodzenia powyżej 7 proc. skurczył się teraz do 27 proc. z 43 proc. w ubiegłorocznym badaniu. O ponad 10-proc. podwyżkach mówi teraz jedynie 7 proc. pracodawców, czyli o połowę mniej niż przed rokiem. Argumentem za wzrostem pensji nie będzie już wysoka inflacja, którą w projekcie budżetu na 2025 r. założono na poziomie 5 proc. Tyle też mają wynieść podwyżki dla budżetówki, bo ogólny wzrost płac ma sięgnąć 7 proc., co wzięli też pod uwagę planujący przyszłoroczne budżety pracodawcy. 

Mniej pieniędzy dla dobrze zarabiających

– Widoczny w czasach wysokiej inflacji model dwucyfrowego wzrostu płac jest na dłużej nie do utrzymania – twierdzi Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Jak zaznacza, możliwości podwyżek płac znacząco ogranicza widoczne w najnowszych danych GUS wyraźne pogorszenie rentowności polskich firm. W dodatku to pogorszenie wynika nie tyle z rosnących kosztów, ile ze słabego wzrostu przychodów ze sprzedaży.

Podbijający polski PKB wzrost zapasów w firmach oznacza, że trudniej im sprzedać wytworzone produkty. Trudniej jest więc przerzucić koszt podwyżek wynagrodzeń na klientów. Widać to dobrze w badaniu Randstad: wprawdzie w związku ze wzrostem płacy minimalnej firmy nadal najczęściej zamierzają podnosić ceny swych produktów i usług, ale o ile przed rokiem planowała to ponad połowa badanych, to teraz jest to 46 proc.

– Niepojący jest fakt, że wyraźnie gorzej kondycję gospodarki oceniają ważne dla nas branże – budownictwo, handel i przemysł. To przekłada się na plany dotyczące wysokości podwyżek wynagrodzeń w pierwszej połowie 2025 r. – podkreśla Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy Konfederacja Lewiatan.

Jak zwraca uwagę Andrzej Kubisiak, w sytuacji, gdy firmom kurczy się przestrzeń do tego, by przerzucić wzrost kosztów na ceny, trudno oczekiwać ekspansywnej polityki płacowej. Tym bardziej że jak wynika z cyklicznego badania PIE, dla 70 proc. firm wysokie koszty pracy stanowią kluczową barierę w prowadzeniu działalności.