– Nie spodziewaliśmy się, że w wolnej Polsce my, Ślązacy, zostaniemy potraktowani jak piąta kolumna – mówi Tomasz Tomczykiewicz, szef PO na Śląsku. To reakcja na zdanie z opublikowanego w czwartek raportu PiS o stanie państwa: „Śląskość jest po prostu pewnym sposobem odcięcia się od polskości i przypuszczalnie przyjęciem po prostu zakamuflowanej opcji niemieckiej". Śląscy politycy PO uważają, że Kaczyński naruszył art. 257 kodeksu karnego: „Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej (...) podlega karze pozbawienia wolności do lat 3". Złożyli doniesienie do prokuratury.
Jerzy Gorzelik, szef Ruchu Autonomii Śląska, nie czuje się obrażony. – Poczucie znieważenia to sprawa indywidualna, osobista, to zdanie mnie nie znieważa. Mówienie o Ślązakach jako o zakamuflowanych Niemcach nie przynosi mi ujmy. Nie jest to nic złego, bo nie jest gorzej być Niemcem, Szwedem, Chorwatem niż Polakiem – tłumaczy. Ale opinie PiS uważa za bardzo szkodliwe. – PiS budzi upiory przeszłości, przypomina mi wizję podzielenia Polaków, która kojarzy się z czasami Gomułki. A tłumacząc, że akceptuje tylko tych Ślązaków, którzy mówią, iż są Polakami, coraz bardziej przypomina niemieckich nacjonalistów z NPD – ocenia.
Politycy PiS twierdzą, że wypowiedź Kaczyńskiego została wyrwana z kontekstu. – Cały akapit odnosi się do wyroku Sądu Najwyższego, do narodowości śląskiej w spisie powszechnym, nie do śląskości jako takiej – zaznacza Adam Hofman, rzecznik PiS. I przypomina początek akapitu, na którego zakończenie powołuje się PO: „Niedawno umieszczono, wbrew wyrokowi SN z 2007 roku, narodowość śląską w spisie powszechnym; SN słusznie bowiem wywiódł, że historycznie rzecz biorąc, niczego takiego jak naród śląski nie ma". Hofman mówi, że Platforma popiera dążący do autonomii RAŚ i jest to szkodliwe.
Prof. Sławomir Łodziński, dyrektor Instytutu Socjologii UW, badający m.in. kwestie etniczne, przyznaje, że wypowiedź prezesa PiS została wyrwana z kontekstu. – Jednak przy wskazywaniu pochodzenia etnicznego trzeba się wykazywać większą delikatnością. Kwestie te budzą bowiem dużo emocji. Nie bez powodu jeszcze przed 1989 r. decydowały często o życiu czy karierze – mówi.
Poseł SLD Ryszard Kalisz ocenia, że Kaczyński odmawia Ślązakom prawa do tożsamości. – Tymczasem mamy tożsamość piętrową: śląskość, polskość, europejskość. To wszystko buduje naszą osobowość – podkreśla. – Czymś innym jednak jest to, czego żąda RAŚ. Chce m.in., by organy tego regionu decydowały, jakie polskie przepisy mogą tam obowiązywać, oraz przekazania mienia Skarbu Państwa autonomii. To działanie antysystemowe i antykonstytucyjne.
