To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego. Kwestia ta wynikła sprawie o odszkodowanie ubezpieczeniowe za straty wynikłe z pożaru budynku wykorzystywanego do przechowywania i suszenia zboża. Sądy Okręgowy i Apelacyjny w Białymstoku odmówiły zasądzenia odszkodowania - ponad 100 tys. zł (wcześniej uczyniło to sam ubezpieczyciel - towarzystwo ubezpieczeniowe). Jak ustaliły sądy między poszczególnymi instalacjami znajdującymi się w budynku nie zachowano wymaganych odstępów, nie przeprowadzano kontroli okresowych, nie przestrzegano ich zaleceń. A do pożaru doszło z tego powodu, że stalowy komin będący elementem suszarni był zaledwie 9 centymetrów od drewnianej krokowi, a wiec zbyt blisko, niezgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
Odszkodowanie za pożar. Co w razie niedbalstwa ubezpieczonego?
Powód nie dawał za wygraną. W skardze kasacyjnej do Sądu Najwyższego, jego pełnomocnik Urszula Skowron-Gosk, radca prawny, powoływała się na art. 827 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie. A w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności. Przede wszystkim postanowienie ogólnych warunków ubezpieczenia, wedle którego ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikające z faktu, że konstrukcja budynku nie odpowiada normom obowiązującym w budownictwie, nie powinno być stosowane bez badania stopnia winy ubezpieczonego.
Jak powiedziała "Rzeczpospolitej" mec. Skowron-Gosk, niższe instancje skupiły na tym czy nie doszło do podpalenia budynku, czego nie wykryto, a nie na ewentualnych zaniedbaniach, których – zdaniem pełnomocnik - nie można zarzucić ubezpieczonemu.
Zaniechania przyczyną odmowy wypłaty
Powód nie przekonał jednak Sądu Najwyższego. Sędzia Mariusz Załucki wskazał w uzasadnieniu orzeczenia, że ustalone przez SA zaniechania mogą być poczytane za nieprzestrzeganie obowiązków prewencyjnych, czyli konieczności podejmowania działań zapobiegających ryzykom ubezpieczeniowym. A dla wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela w razie niedopełnienia omawianej powinności wystarcza ustalenie, że wspomniane niedopełnienie zwiększało ryzyko wypadku ubezpieczeniowego. W przypadku szkody wyrządzonej pożarem, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty części lub całości odszkodowania za szkodę powstałą na skutek pożaru, jeżeli stwierdzone uchybienie przez ubezpieczającego przepisu o ochronie przeciwpożarowej miałoby wpływ na powstanie lub zwiększenie rozmiarów szkody.
Czytaj więcej
Wyliczenia Polskiej Izby Ubezpieczeń pokazują, że duża część zagrożeń nie jest w Polsce ubezpieczona. Polisy ma połowa nieruchomości i tylko jedna czwarta pojazdów. Niedoubezpieczenie w zdrowiu sięga 125 mld zł rocznie.
