Zbrodniarze cieszą się życiem

Wojna na Bałkanach zakończyła się 14 grudnia 1995 roku, kiedy przywódcy Bośni i Hercegowiny, Chorwacji oraz Serbii podpisali układ z Dayton. Ale skutki działań wojennych gołym okiem widać do dzisiaj

Publikacja: 23.04.2010 00:47

Zbrodniarze cieszą się życiem

Foto: Fotorzepa

Autorka filmu Sabina Vajraca pojechała z kamerą do Bośni w 2007 roku. Miała wtedy 30 lat, a podróż, którą odbyła z rodzicami do Banja Luki, była bolesnym powrotem do ojczystego kraju. Opuściła go, mając 14 lat, gdy na ulicach rodzinnego miasta pojawiły się barykady zbudowane przez serbskich żołnierzy.

Wkrótce potem pojawiły się pogłoski, że muzułmańskie nastolatki są przez nich bezlitośnie gwałcone. Rodzice wysłali ją do ciotki w Zagrzebiu, nieco później dołączyli do niej młodszy brat i matka. Po dwóch latach, nie widząc nadziei na powrót do domu, matka zdecydowała się na wyjazd z dziećmi na Florydę. O tym, jak wyglądało w tym czasie życie w Banja Luce, opowiada w filmie Emir, ojciec Sabiny.

Był świadkiem aktów ludobójstwa, gdy Serbowie spętanych muzułmanów zrzucali z dachów wieżowców, zwozili do utworzonych przez siebie obozów koncentracyjnych, mordowali kobiety i dzieci. Przyznaje, że byli i tacy, którzy nie chcieli w tym brać udziału, więc wyjechali. Wie jednak doskonale, że wielu oprawców powróciło do normalnego życia – uprawiają rolę, hodują trzodę. Cieszą się życiem. W wielonarodowościowej przez lata Banja Luce z powierzchni ziemi zniknęło 16 meczetów, nawet tak słynnych jak Ferhadija zbudowany w 1579 roku.

Przed wojną Sabina miała przyjaciółki: Serbkę i Chorwatkę, ale nie myślały o sobie w ten sposób – były mieszkankami jednego kraju. Wojna zmieniła wszystko. Ojciec Sabiny pewnego dnia musiał opuścić ich mieszkanie, gdy z taką propozycją przyszło do niego dwóch uzbrojonych Serbów. Wyszedł z domu z małą walizką i dołączył do rodziny na Florydzie. Po kilku latach, gdy ucichły wystrzały, rodzina powraca do Banja Luki, by zobaczyć, czy będą jeszcze potrafili w niej żyć.

Odwiedzają ulubiony dom dziadków z pięknym dawniej, a dziś zaniedbanym sadem jabłoni. Teraz mieszkają tam obcy, choć sąd nakazał im zwrot własności. Jeszcze bardziej bolesny jest powrót do mieszkania, w którym toczyło się ich rodzinne życie. Nowi gospodarze wpuszczają nieoczekiwanych gości. Na początku jest miło – dopóki nie wracają wspomnienia. – Nasza lampa, obraz, szklanki... – wyliczają po kolei przyjezdni.

Atmosfera staje się nerwowa, gospodarze już widzą w nich intruzów. Po wyjściu Sabina płacze. Dokument, który nakręciła, jest wstrząsającą relacją o wojnie i ranach, które nie chcą się zagoić.

Zdjęcia

Powrót do Bośni

TVP Kultura | 18.00 | PONIEDZIAŁEK | 13.00 | WTOREK

Autorka filmu Sabina Vajraca pojechała z kamerą do Bośni w 2007 roku. Miała wtedy 30 lat, a podróż, którą odbyła z rodzicami do Banja Luki, była bolesnym powrotem do ojczystego kraju. Opuściła go, mając 14 lat, gdy na ulicach rodzinnego miasta pojawiły się barykady zbudowane przez serbskich żołnierzy.

Wkrótce potem pojawiły się pogłoski, że muzułmańskie nastolatki są przez nich bezlitośnie gwałcone. Rodzice wysłali ją do ciotki w Zagrzebiu, nieco później dołączyli do niej młodszy brat i matka. Po dwóch latach, nie widząc nadziei na powrót do domu, matka zdecydowała się na wyjazd z dziećmi na Florydę. O tym, jak wyglądało w tym czasie życie w Banja Luce, opowiada w filmie Emir, ojciec Sabiny.

Telewizja
„The Last of Us” bije rekord w Ameryce, a zagrożenie rośnie
Telewizja
„Duduś”, który skomponowała muzykę „Stawki większej niż życie” i „Czterdziestolatka”
Telewizja
Agata Kulesza w akcji: TVP VOD na podium za Netflixem, Teatr TV podwoił oglądalność
Telewizja
Teatr TV i XIII księga „Pana Tadeusza" napisana przez Fredrę
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Telewizja
Teatr TV odbił się od dna. Powoli odzyskuje widownię i artystów