Wyspa Wielkanocna - Podziemny świat Wyspy Wielkanocnej

Rapa Nui, Wyspa Wielkanocna była żyzną, szczęśliwą krainą zamieszkiwaną przez 20 tysięcy ludzi. 200 lat temu niemal wszyscy wyginęli. Dlaczego? Odpowiedzi udziela świetny dokument wyprodukowany przez National Geographic

Publikacja: 04.08.2011 16:35

Wyspa Wielkanocna - Podziemny świat Wyspy Wielkanocnej

Foto: Archiwum

Filmowcy towarzyszą ekipie speleologów kierowanej przez Andrzeja Ciszewskiego. Celem wyprawy jest pierwsze w historii zbadanie i skatalogowanie systemu jaskiń rozciągających się pod powierzchnią wyspy. Przy okazji dokumentaliści przypominają ustalone wcześniej fakty. Przybliżają dzieje Rapa Nui, a widowiskowe zdjęcia, symulacje komputerowe i rekonstrukcje wydarzeń pomagają wyobrazić sobie, jak wyglądała ta kraina przed tysiącem lat.

Mierząca 163 km kwadratowe Wyspa Wielkanocna to najbardziej oddalone od reszty świata zaludnione miejsce na Ziemi. Mieszkańcy nazywali je końcem lub pępkiem świata. Najbliższy ląd – maleńka wyspa Pitcarin leży 2075 km na zachód. Do znajdującej się na wschodzie Ameryki Południowej jest 3600 kilometrów. Niektórzy naukowcy sądzili, że to stamtąd przybyli kolonizatorzy. Ale badania genetyczne udowodniły, że Rapa Nui zasiedlili Polinezyjczycy, mistrzowie żeglarstwa. Dotarli na wyspę między V a X wiekiem n.e. Rozrośli się w klanowe społeczeństwo, które w szczytowej fazie rozwoju liczyło 20 tys. osób. Budowali domy i gigantyczne posągi uosabiające duchy przodków do dziś będące symbolem wyspy.

Dlaczego świetnie prosperująca cywilizacja uległa zagładzie? Jedną z głównych przyczyn było karczowanie lasów. Rosnąca populacja potrzebowała terenów pod uprawy. Drewno wykorzystywane było do budowy łodzi i domów, ale także do transportu kamiennych kolosów. Wszystko to sprawiło, że 600 lat temu z powierzchni Rapa Nui zniknęły wszystkie palmy kokosowe.

Zdaniem ekspertów poza ekspansywną działalnością człowieka mogły się do tego przyczynić szczury, które przypłynęły z pierwszymi osadnikami. Wystarczyła para gryzoni, by po trzech latach były ich miliony. Nie miały naturalnych wrogów i zjadały wszystko, co napotkały na drodze z nasionami palm włącznie.

Mieszkańcy Rapa Nui zostali więźniami jałowej ziemi. Zaczęły wysychać źródła słodkiej wody. Pożywienia było za mało, by wykarmić wszystkich. Klany walczyły między sobą o przetrwanie. Dochodziło do aktów kanibalizmu. Raj zamienił się w piekło. Dzieło zniszczenia dokończyli Europejczycy, gdy w Wielkanoc 1772 roku po raz pierwszy przybili do wybrzeża Rapa Nui. Przywleczone przez nich choroby zdziesiątkowały lokalną ludność. Handlarze niewolników z Ameryki Południowej wywieźli 1,5 tysiąca zdolnych po pracy. W 1877 roku, tysiąc lat po zasiedleniu, Rapa Nui liczyła tylko 111 osób, nazywano ją Ziemią Umarłych. Dopiero niedawno sytuacja zaczęła się zmieniać. Dziś na Wyspie Wielkanocnej żyje około 4 tysięcy osób. To najtwardsi i najbardziej wytrzymali potomkowie pierwszych osadników.

Podziemny świat Wyspy Wielkanocnej 10.30 | TVP 2 | niedziela

Filmowcy towarzyszą ekipie speleologów kierowanej przez Andrzeja Ciszewskiego. Celem wyprawy jest pierwsze w historii zbadanie i skatalogowanie systemu jaskiń rozciągających się pod powierzchnią wyspy. Przy okazji dokumentaliści przypominają ustalone wcześniej fakty. Przybliżają dzieje Rapa Nui, a widowiskowe zdjęcia, symulacje komputerowe i rekonstrukcje wydarzeń pomagają wyobrazić sobie, jak wyglądała ta kraina przed tysiącem lat.

Mierząca 163 km kwadratowe Wyspa Wielkanocna to najbardziej oddalone od reszty świata zaludnione miejsce na Ziemi. Mieszkańcy nazywali je końcem lub pępkiem świata. Najbliższy ląd – maleńka wyspa Pitcarin leży 2075 km na zachód. Do znajdującej się na wschodzie Ameryki Południowej jest 3600 kilometrów. Niektórzy naukowcy sądzili, że to stamtąd przybyli kolonizatorzy. Ale badania genetyczne udowodniły, że Rapa Nui zasiedlili Polinezyjczycy, mistrzowie żeglarstwa. Dotarli na wyspę między V a X wiekiem n.e. Rozrośli się w klanowe społeczeństwo, które w szczytowej fazie rozwoju liczyło 20 tys. osób. Budowali domy i gigantyczne posągi uosabiające duchy przodków do dziś będące symbolem wyspy.

Telewizja
„The Last of Us” bije rekord w Ameryce, a zagrożenie rośnie
Telewizja
„Duduś”, który skomponowała muzykę „Stawki większej niż życie” i „Czterdziestolatka”
Telewizja
Agata Kulesza w akcji: TVP VOD na podium za Netflixem, Teatr TV podwoił oglądalność
Telewizja
Teatr TV i XIII księga „Pana Tadeusza" napisana przez Fredrę
Telewizja
Teatr TV odbił się od dna. Powoli odzyskuje widownię i artystów