Korona Królów w TVP

Produkcje tego rodzaju od lat cieszą się popularnością na świecie. Już w 1972 roku Francuzi zekranizowali z sukcesem 7-tomową powieść Maurice’a Druona „Królowie przeklęci” o Francji XIV wieku i ponownie wrócili do tego pomysłu w 2005 roku. Brytyjczycy mieli swoją „Dynastię Tudorów” (cztery sezony, 2007-2010), Włosi m.in. „Rodzina Borgiów” (trzy sezony, 2011-2013), Turcy — pokazywane i u nas „Wspaniałe stulecie”.

Na ostatnią taką superprodukcję Francuzi wydali 30 mln euro, ale pewnie nie żałują, bo „Wersal. Prawo krwi” (2015) przypominający historię Ludwika XIV i jego rozwiązłego dworu cieszył się wielkim powodzeniem. Nie dziwi zatem, że i TVP postanowiła zekranizować średniowieczny fragment naszej historii o panowaniu jednego z najwybitniejszych władców w dziejach Polski — Kazimierza Wielkiego.

Akcja rozpoczyna się w Krakowie w 1325 roku, za rządów króla Władysława Łokietka (Wiesław Wójcik) pragnącego zjednoczenia ziem polskich i planującego właśnie atak na Płock, by osłabić sojusz Mazowsza z Krzyżakami. Sytuację zmienia przybycie na Wawel rycerza Pełki (Krzysztof Wrona), który uciekł z niewoli litewskiej i prosi władcę o ratunek dla uwięzionych. Władysław Łokietek postanawia zawrzeć z Litwą sojusz dzięki małżeństwu swojego syna Kazimierza (Mateusz Król) z córką Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina – Aldoną (Marta Bryła). Dziewczyna, choć kocha innego, ulega woli ojca, przyjeżdża do Polski i przyjmuje chrzest, na którym dostaje nowe imię: Anna. Królowa Jadwiga (Halina Łabonarska) od początku okazuje jednak przyszłej synowej niechęć….

Oprócz prawdziwych postaci historycznych, występują też fikcyjne m.in. dwórka Aldony – Anny Egle (Karina Seweryn), zielarka-szamanka czy Gabija (Agata Bykowska), młoda kucharka, która wprowadza na królewski stół litewskie potrawy.

- Trzeba było wyważyć proporcje między faktami, które są nam znane, choć nie wszystko o tej epoce wiemy, a fikcją literacką ubarwiającą fakty, ale też mieszczącą się w ramach prawdopodobieństwa historycznego – mówi „Rzeczpospolitej” Ilona Łepkowska, konsultantka scenariuszy. – W głównych faktach jesteśmy wierni historii, ale oczywiście wiele rzeczy pomijamy czy nieco uproszczamy. Staraliśmy się także zachować równowagę między wątkami stricte historycznymi dotyczącymi władzy, wojen i polityki, a obyczajowymi. Chodzi o to, by widz oglądając „Koronę Królów” czegoś się nauczył, ale nie jest to przecież ekranizacja podręcznika do historii.

Zdjęcia do tej telenoweli historycznej trwają od lipca tego roku. Scenografię zaprojektował Andrzej Halicki. Zbudowany przez niego średniowieczny Wawel to kilka komnat, aula, korytarze, zaplecze kuchni, cele. Plenery kręcone są w Inowłodzu i w Bobolicach. W Inowłodzu realizuje się sceny dziejące się na podgrodziu, przy straganach kupieckich, w Bobolicach – mury tamtejszego zamku udają Wawel z zewnątrz. Jest też karczma i chata.

- Plenerów jest znacznie więcej, niż w przeciętnej telenoweli, nie opieramy się też tylko na scenach dialogowych – wyjaśnia Ilona Łepkowska. – Rozmach i urozmaicenie produkcji wykraczają poza ramy gatunku. Szybko zorientowaliśmy się, że nie da się kręcić w szybkim tempie. Pracowaliśmy na dwie ekipy – mając do dyspozycji jedynie wnętrza Wawelu zbudowanego w halach na Woronicza.

Pokazanie pozadworskich, plebejskich klimatów też było konieczne, żeby opowiedzieć o ówczesnym życiu. Gdyby to był serial, odcinki byłyby dłuższe, wątki byłyby bardziej rozbudowane, a inscenizacja dużo bogatsza inscenizacja — więcej plenerów, scen zbiorowych – po prostu więcej rozmachu. Statystów na przykład nie możemy mieć zbyt wielu, bo ubieranie w historyczne kostiumy z epoki, peruki jest kosztowne i kłopotliwe.

Na pytanie, czy upływ czasu pokazywany jest proporcjonalnie w kolejnych odcinkach, Ilona Łepkowska odpowiada:

- Nie. Gdybyśmy chcieli opowiadać dzień po dniu, byłoby to nudne. Dla dobra filmowej opowieści trzeba szukać najbardziej interesujących momentów, węzłowych i atrakcyjnych zdarzeń. Opowieść zaczyna się pod koniec panowania Łokietka i ślubu piętnastoletniego Kazimierza z Aldoną. Potem przeskakujemy o siedem lat, kiedy dorosły już Kazimierz wraca z ojcem z wyprawy wojennej. Potem posuwamy zgodnie z ważnymi wydarzeniami – śmierć Łokietka, koronacja Kazimierza, Zjazd Wyszehradzki, proces przeciwko Krzyżakom, śmierć Aldony i Jadwigi, matki Kazimierza.... Oczywiście opowiadamy też o tym, co im towarzyszyło i snujemy historie fikcyjnych postaci. Mam nadzieję, że widz się nie pogubi – upływ czasu pomogą zrozumieć rosnące dzieci a w przypadku dużych przeskoków w czasie będziemy to wyjaśniać przy pomocy planszy czy lektora. Pierwszy sezon zakończy się prawdopodobnie śmiercią Jadwigi w listopadzie 1339 roku.

Na pytanie, czy dużo trzeba się było nauczyć historii do pisania scenariusza Ilona Łepkowska odpowiada twierdząco: