Adil Abdel Aati: Henryk Sienkiewicz nie znał się na krokodylach

Dla gości podcastu „Globalny Chrząszcz” polski nie jest językiem ojczystym. Rozmawiamy o krajach, regionach, z których pochodzą, o świecie, Polsce, polskim języku i kulturze.

Główne wątki rozmowy z Adilem Abdelem Aatim

W najnowszym odcinku podcastu „Globalny Chrząszcz” Jerzy Haszczyński rozmawia z Adilem Abdelem Aatim, analitykiem i liderem organizacji Sudan Przyszłości. Dyskusja porusza dramatyczną sytuację Sudanu, gdzie trwająca od kwietnia 2023 roku wojna domowa rujnuje kraj i zmusza miliony ludzi do ucieczki. Czy Sudan ma jeszcze szansę na demokrację, gdy dwaj generałowie walczą o władzę? Gość opowiada o korzeniach konfliktu, roli zagranicznych graczy w konflikcie. Oraz o „W pustyni i w puszczy”, powieści Henryka Sienkiewicza, w której pojawiają się Sudańczycy. 

Kim jest jest Adil Abdel Aati?

Adil Abdel Aati (rocznik 1966) pochodzi z północno-wschodniego Sudanu. Jest politykiem, aktywistą, analitykiem specjalizującym się w sprawach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Jeden z liderów niewielkiej Liberalnej Partii Sudanu. W 2017 roku założył Sudan Przyszłości, ponadpartyjną organizację polityczną o kierunku liberalnym. Wtedy też zgłosił swoją kandydaturę na prezydenta Sudanu, jednak do dzisiaj nie odbyły się tam wybory. Od wielu lat związany z Polską, studiował nauki polityczne i dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. 

Co wiedział o Sudanie Henryk Sienkiewicz?

O Sudanie wielu Polaków czytało „W Pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza. Adil Abdel Aati mówi, czy to miła lektura dla Sudańczyka. Pojawia się w niej Mahdi, sudański bohater narodowy. Sienkiewicz pisał, że „Mahdi jest gorszy niż całe stado krokodyli”.- To są zwierzęta, które nie polują w stadach – kontruje Adil Abdel Aati. I opowiada o rodzinie Mahdiego, którego potomkowie do dzisiaj odgrywają ważną rolę w życiu politycznym i religijnym Sudanu. 

Historia Sudanu – między nadzieją a chaosem

Sudan to kraj o wielkim potencjale, ale również o skomplikowanej historii politycznej i społecznej. Jak mówi Adil Abdel Aati: „Sudan ma wszelkie możliwości, aby stać się bogatym krajem, ale niestety nasza historia to pasmo przewrotów wojskowych i wojen domowych”. W 2019 roku obalono wieloletniego dyktatora Omara Baszira, jednak nadzieja na demokrację szybko zgasła.

Wojna generałów – dramat kraju

Obecna wojna domowa to starcie dwóch generałów: Abdela Fattaha Burhana i Mohameda Hamdana Dagalo (znanego jako Hemedti). Adil Abdel Aati uważa, że konflikt wynika z osobistych ambicji: „To są ludzie małego kalibru, którzy nagle znaleźli się u władzy i chcieli zostać nowymi Baszirami”.

Obóz dla uchodźców wewnętrznych w Sudanie, fotografia z czerwca

Foto: REUTERS/Thomas Mukoya

Wybory – jedyna droga do normalności

Pomimo chaosu, Adil Abdel Aati wierzy w wybory jako jedyną drogę do stabilności: „My jako jedyna siła polityczna w Sudanie domagamy się wyborów. To najlepszy sposób na zmianę władzy”. Jednak świadomość demokratyczna w Sudanie jest niska, a sąsiednie kraje również nie stanowią dobrego wzoru: „Najbliższa demokracja to Kenia, ale i tam są problemy”.

Zagraniczne wpływy – Rosja, Egipt i Emiraty

W konflikt sudański zaangażowani są też zagraniczni gracze. Adil Abdel Aati wskazuje na Rosję, która „obstawia obie strony konfliktu” i chce zyskać kontrolę nad strategicznymi szlakami handlowymi. Egipt, Zjednoczone Emiraty Arabskie i inne kraje Bliskiego Wschodu również mają swoje interesy w tym regionie.

Port Sudan i rosyjska baza nad Morzem Czerwonym

Rosjanie ogłosili kilka lat temu, że podpisali porozumienie w sprawie rosyjskiej bazy na sudańskim wybrzeżu Morza Czerwonego. Jak mówi Adil Abdel Aati, do tej pory nie wiadomo, kto z sudańskiej strony podpisał to porozumienie. „Podpis jest niewyraźny, jakiegoś niby-generała. Nikt się nie przyznał, że to on podpisał”. W rozmowie pada też pytanie, czy po upadku Baszara Asada wojska rosyjskie mogą się przenieść z Syrii do Sudanu.