Musimy więcej myśleć o osobach starszych

Jakie są potrzeby osób starszych?

Przede wszystkim potrzeby związane z samotnością – potrzeba relacji, bliskości, bycia z innymi ludźmi. Bardzo silne są też lęki związane z utratą pamięci i funkcji poznawczych. Badania pokazują, że seniorzy bardziej obawiają się utraty pamięci niż któregoś ze zmysłów.

Jest powiedzenie, że „starość się Panu Bogu nie udała”.

Osoby starsze to zróżnicowana grupa. Są wśród nich osoby superaktywne – zazwyczaj młodzi seniorzy podróżujący czy uczący się. Druga grupa to seniorzy domocentryczni, czyli samodzielni, ale nieaktywni poza domem. Są zaangażowani w rodzinę i uczestniczą w jakimś bogatym życiu towarzyskim, kulturowym czy edukacyjnym. Trzecia grupa to seniorzy aktywizowani poprzez różne placówki, ale już mniej samodzielni, chorzy przewlekle. Czwarta grupa to ta, która najbardziej pasuje do przytoczonego w pytaniu powiedzenia. To grupa niesamodzielnych i nieaktywnych seniorów. Mogą to też być podopieczni MOPS czy pensjonariusze domów seniora. Mówi się o nich, że to „zakładnicy czwartego piętra”, bo z powodu różnych niepełnosprawności trudno im opuścić mieszkanie i być aktywnymi. Pojawia się jednak światełko w tunelu, to znaczy pewnego rodzaju aktywizacja poprzez media społecznościowe, dostęp do internetu . Zaczynają z tego korzystać nawet osoby do niedawna wykluczone cyfrowo.

Czy seniorzy są dziś mniej wykluczeni cyfrowo niż np. 20 lat temu?

Tak. Zauważyłam, że na zajęcia komputerowe przychodzi coraz mniej osób. To dlatego, że w wiek senioralny wchodzą osoby, które świetnie radzą sobie z komputerem i internetem. Widzę też, że seniorzy czekający na różne zajęcia coraz częściej siedzą z telefonem w ręku.

Czy wciąż uważa się, że czegoś w pewnym wieku nie wypada?

Coraz rzadziej. Przykładowo 20 lat temu seniorki przychodzące na zajęcia mówiły, że nie wyobrażają sobie, że mogłyby same pójść do kina. Dziś nie jest to już problemem.

Czy zmienia się podejście państwa do osób starszych?

Zdecydowanie. Początkowo wiele inicjatyw takich jak kluby seniora czy uniwersytety trzeciego wieku było oddolnych. Natomiast po czasie rzeczywiście przejęły te różne jednostki samorządowe, miejskie. Brakuje natomiast zajęć ruchowych dla seniorów, które np. w krajach skandynawskich są bardzo popularne.

Zmienia się także model opieki nad starszymi osobami niesamodzielnymi. Niegdyś to u nas kulturowo spadało na rodziny, dziś zdarza się, że seniorzy kupują sobie razem domy, mieszkania i sprzedają swoje wcześniejsze nieruchomości. Trochę też inaczej wyglądają placówki opieki nad seniorami – to już nie są szare, smutne miejsca. Myślę, że zmiany będą szły w tym kierunku, bo demografia jest nieubłagana.

W Finlandii buduje się domy międzypokoleniowe, w których wspólnie mieszkają seniorzy, i rodziny z dziećmi, i osoby młode, jeszcze bez rodzin.

To dobry pomysł, bo badania pokazują, że hermetyzowanie się osób starszych w swojej grupie wiekowej ma negatywne konsekwencje. Więc absolutnie międzypokoleniowe działania mają korzyści. I to nie tylko dla seniorów, ale także np. dzieci.

Co należałoby zrobić u nas, w Polsce, żeby seniorom żyło się lepiej?

Seniorzy życzyliby sobie, by tworzyć przestrzenie i miejsca, gdzie można się spotykać. Powoli powstają kluby sąsiedzkie i wspólne zajęcia – i dla mam z dziećmi, seniorów i studentów. Miejsca, w których wiek nie gra roli.

Myślę, że warto też częściej pokazywać takie pozytywne postaci, osoby, które pięknie się starzeją.

Partnerem cyklu jest: