Ochrona środowiska a nieszczelne szamba

Za wyciek z nieszczelnego zbiornika bezodpływowego grozi odpowiedzialność prawna.

Publikacja: 30.07.2014 08:56

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak

Kontrolą zbiorników bezodpływowych zajmują się gminy. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach upoważnia je do sprawdzenia, czy posiadacze szamb zawierają umowy na wywóz nieczystości ciekłych i czy korzystają z tych usług.

Samorządy twierdzą, że prawidłowo się wywiązują z obowiązków nadzorczych.

– Tak jak nakazuje ustawa, co kwartał następuje weryfikacja, które podmioty nie podpisały umów o wywóz nieczystości lub nie zarejestrowały swoich zbiorników – tłumaczą urzędnicy z Pruszkowa.

Źródłem informacji są sprawozdania firm odbierających ścieki. Gdy nie ma zbiornika lub umowy, interweniuje straż miejska. Co jednak z kontrolą szczelności zbiorników?

– Jest ona trudna do zweryfikowania przez gminę z technicznego punktu widzenia. Ograniczone są także możliwości prawne – wskazuje Maciej Kiełbus z kancelarii Ziemski & Partners. I dalej wyjaśnia, że podstawą do kontroli szczelności zbiorników może być prawo ochrony środowiska.

– Przepisy te dają możliwość sprawdzenia, czy ścieki nie są bezpośrednio odprowadzone do gleby bądź do wód – mówi.

Na możliwość kontrolowania szczelności zbiorników na podstawie ustawy o utrzymaniu porządku zwraca uwagę prof. Jerzy Rotko z Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

– Jako odrębne obowiązki zostały w ustawie sformułowane faktyczne gromadzenie nieczystości w takich zbiornikach (art. 5 ust. 1 pkt 3a) oraz pozbywanie się ich w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi (art. 5 ust. 1 pkt 3b). Rozszczelnianie zbiorników jako sposób na pozbycie się ich zawartości jest działaniem niezgodnym z prawem, zagrożonym odpowiedzialnością z tytułu wykroczeń – wskazuje profesor. Niewykonywanie (umyślnie lub nieumyślnie) obowiązków wymienionych w art. 5 ust. 1 podlega karze grzywny – uzupełnia.

Nieszczelność szamb wychodzi jednak na jaw w statystykach. Jak wskazuje mecenas Marcin Bejm z kancelarii Clifford Chance, ilość ścieków, które powinny być odprowadzane każdego roku ze zbiorników, nie pokrywa się z ilością ścieków faktycznie wywożonych przez firmy do tego upoważnione.

– To problem samooczyszczania szamb przez właścicieli – mówi.

Konkretny przykład takiego działania podaje mecenas Jan Jerzmański z kancelarii Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy.

– We Wrocławiu działają nadal szamba poniemieckie, które praktycznie nie mają już dna – opowiada. – Zdarza się, że niektórzy właściciele nie opróżniają zbiorników od kilkudziesięciu lat.

Niewystarczającym nadzorem gmin nad obowiązkiem opróżniania zbiorników zajmowała się wielokrotnie Najwyższa Izba Kontroli. Na przykład w gminie Wieczfnia Kościelna nie został udokumentowany sposób zagospodarowania 69,4 proc. ścieków wytworzonych w 2012 r. na terenach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej.

Ścieki trafiające do gleby i wód gruntowych powodują ich zanieczyszczenie. Co grozi za spowodowanie w ten sposób szkód? Zastosowanie znajdują tutaj przepisy ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie.

– W przypadkach mniej jaskrawych z przyrodniczego punktu widzenia możliwe jest także dochodzenie odpowiedzialności za szkody na podstawie przepisów kodeksu cywilnego – tłumaczy prof. Rotko.

Zbiornik musi również spełniać wymagania określone w przepisach odrębnych, przede wszystkim tych o charakterze techniczno-budowlanym.