Postulat zwiększenia roli i udziału czynnika obywatelskiego w wymiarze sprawiedliwości jest podnoszony w debacie publicznej od lat. Poddanie pracy sądów większej kontroli społecznej sprzyja wzmocnieniu praw obywateli.
Udział obywateli w wymiarze sprawiedliwości jest zapisany w art. 182 Konstytucji RP i ściśle związany z treścią art. 4 ust. 1 Konstytucji. Przejawia się w działającej instytucji ławników oraz w propozycjach ustanowienia sędziów pokoju, którzy mają usprawnić pracę sądów oraz wzmocnić czynnik obywatelski w wymiarze sprawiedliwości. To również sposób na ściślejszy kontakt sądów i sędziów z opinią publiczną, a także na lepsze informowanie i edukowanie społeczeństwa.