Reklama
Rozwiń

Arcydzieła polskiej architektury i urbanistyki

Luksusowy album Wydawnictwa Bosz prezentuje 31 zabytkowych miast, przypominając, że nie brakuje nam arcydzieł architektury – pisze Monika Kuc

Publikacja: 27.12.2012 11:09

Arcydzieła polskiej architektury i urbanistyki

Foto: materiały prasowe

Niektóre z nich zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO: historyczne centrum Krakowa (Stare Miasto wraz z Kazimierzem) w 1978 roku, historyczne centrum Warszawy w 1980, Stare Miasto w Zamościu w 1992, staromiejski zespół w Toruniu w 1997 roku. Ale i inne zachwycają urodą. Nie tylko te najpopularniejsze w głównych metropoliach, jak starówki Gdańska, Poznania, czy Wrocławia, lecz również mniejsze, w Sandomierzu, Płocku, Krośnie, Bieczu, Reszlu...

Zobacz na Empik.rp.pl

Album zaprojektowany przez wybitnego grafika Macieja Buszewicza i zawierający kilkaset barwnych fotografii Waldemara i Zbigniewa Panowów zaprasza do udziału w fascynującej podróży, prowadzącej przez historyczne regiony: Małopolskę i Ziemię Sandomierską, Ziemię Przemyską, Mazowsze i Ziemię Łęczycką, Podlasie, Dolny Śląsk, Wielkopolskę, Pomorze i Ziemię Chełmińska, Warmię. Wielką wyprawę rozpoczynamy w Krakowie. Odwiedzamy m.in. wawelską katedrą, w której koronowało się 20 polskich królów, rynek z Sukiennicami i kościołem Mariackim, Collegium Maius - historyczną siedzibą Akademii Krakowskiej.

Zobacz galerię zdjęć

Można jednak wytyczyć też dowolną własną trasę. Prof. Franciszek Ziejka historyk literatury, członek Polskiej Akademii Umiejętności we wstępie proponuje, by zwiedzanie zacząć od Gniezna, stolicy Piastów, pamiętającej Mieszka I. Gnieźnieńska starówka prowadzi prosto do górującej nad nią katedry, gdzie odbył się zjazd gnieźnieński w 1000 roku, koronowali się Bolesław Chrobry i Bolesław Śmiały i znajduje się grób św. Wojciecha.

Michał Wiśniewski, historyk sztuki i architekt, omawia natomiast rozwój polskich miast od średniowiecza do XX wieku i zmieniające się architektoniczne style. Opowiada o modelach urbanistycznych i prawach, według których lokowano miasta. Prawo magdeburskie stało się podstawą rozwoju m.in. Wrocławia, Poznania, Krakowa, Warszawy. A prawo z Lubeki -Gdańska, Elbląga, Braniewa, Fromborka. Renesans przyniósł nowe prądy płynące z Italii, czego najwspanialszym przykładem jest Zamość - miasto idealne zbudowane dla kanclerza Jana Zamoyskiego.

Można zauważyć, że starówki mają zazwyczaj powtarzalne elementy: rynek, kamienice, kościoły, ratusze (zachowane w stosunkowo niewielu miastach, m.in. w Poznaniu, Gdańsku, Sandomierzu Toruniu, Tarnowie). A jednak każdą starówkę wyróżnia niepowtarzalny urok i architektura.

We Wrocławiu odnajdujemy ślady wielokulturowych tradycji miasta, bo są tu zabytki polskie, czeskie i niemieckie i śląskie. Na Ostrowiu Tumskim stoi katedra zbudowana przez Bolesława Chrobrego, a wrocławski rynek Starego Miasta należy do jednych z największych w Europie.

Gdańsk ma zespół zabytków z Dworem Artusa, bazyliką Mariacką, Wielkim i Małym Żurawiem nad brzegiem Motławy. Lublin chlubi się zamkiem ze wspaniałą kaplicą Świętej Trójcy z czasów Władysława Jagiełły, ozdobioną rusko-bizantyjskimi freskami i monumentalną Bramą.

"Arcydzieła architektury i urbanistyki. Polskie starówki"

Tekst: Michał Wiśniewski, Franciszek Ziejka.

Fotografie Waldemar i Zbigniew Panów.

Opracowanie graficzne Maciej Buszewicz, Katarzyna Brzostowska,

Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2012/2013

Rzeźba
Salvador Dalí : Rzeźby mistrza surrealizmu
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie