Nadzieje Ukrainy na wysłanie w świat starych zapasów i nowo zebranego zboża rosną z każdym dniem, który mija od – póki co jedynego – ostrzału portu w Odessie po podpisaniu porozumienia w Stambule.
Czekając na Ocean Lion
Ukraina, Turcja, Rosja i ONZ 22 lipca podpisały dwa osobne porozumienia: o chronionym eksporcie zboża tradycyjnymi szlakami przez Morze Czarne oraz ochronie trzech czarnomorskich portów Ukrainy. Obiecywał dotrzymać tego „sektorowego rozejmu” sam Siergiej Szojgu, rosyjski minister obrony. O ironio, Rosja następnego dnia ostrzelała wymieniony w porozumieniu port w Odessie. Ostrzał podciął nadzieje, że kompromis będzie efektywny.
Jednak od tego czasu sytuacja jest stosunkowo stabilna. Na tyle, że statki zaczęły krążyć. Trudno jednak o bezapelacyjny sukces. „Razoni” – pierwszy statek ze zbożem (26 tys. ton kukurydzy), który dotarł do Libanu, został odesłany i aktualnie szuka innych odbiorców zboża. Oficjalnie – z powodu aż pięciomiesięcznego opóźnienia w dostawie – jak informuje APK Inform. Jednak dyskusje handlarzy zbożem na Twitterze wskazują raczej na obawy o jakość zboża, które na uwięzionych w portach statkach spędziło kilka miesięcy. Według agencji Reuters już 10 statków opuściło porty – z kukurydzą, soją, olejem słonecznikowym i śrutą – i ruszyło w rejsy do klientów. Do Ukrainy płyną też dwa puste statki po towar. We wtorek port w Czarnomorsku ma opuścić największy dotychczas statek, „Ocean Lion”, który wiezie 64 tys. ton kukurydzy do Korei Południowej, jak informowało w poniedziałek Wspólne Centrum Koordynacji (JCC) w Stambule.
Do porozumienia chcą przystąpić kolejne porty, w tym w Mikołajowie. Statki mają być też chronione przez strefę buforową o szerokości 10 mil morskich – twierdzi Reuters na podstawie lektury stambulskiego porozumienia. O ruchu statków przez ten morski korytarz humanitarny ma informować JCC, dane o statkach zostaną udostępnione rosyjskim, ukraińskim i tureckim wojskom w celu zapobiegania incydentom. Następnie, gdy statek będzie poruszał się przez morski korytarz humanitarny, będzie chroniony przez otaczającą go strefę buforową w kształcie okręgu o promieniu właśnie 10 mil. „Żaden statek wojskowy, samolot ani dron nie zbliży się na odległość 10 mil morskich od statku handlowego przepływającego przez Morski Korytarz Humanitarny, z wyłączeniem wód terytorialnych Ukrainy” – zgodziły się strony.
Skokowy wzrost eksportu
– Odblokowanie samej Odessy da Ukrainie eksport nawet 4 mln ton zboża i nasion oleistych miesięcznie – twierdzi Roman Slastvon, szef Ukraińskiego Klubu Biznesu Rolnego, cytowany przez APK Inform. Z tej wypowiedzi widać, jak wielką zmianą będzie otwarcie portów: to skokowy wzrost potencjału eksportowego Ukrainy. Od chwili wprowadzenia wojennej blokady portów Ukraina z trudem rozwijała eksport lądowy i rzeczny, ze wsparciem korytarzy solidarnościowych UE dochodząc z 1,3 mln ton zboża w kwietniu do 2,5 mln ton w czerwcu. Zdaniem Slastvona, jeśli doliczymy do tego eksport lądowy oraz przez rzeczne porty na Dunaju, Ukraina może eksportować nawet 6,6 mln ton produktów rolnych.
