Donald Trump zapowiada, że rozpocznie swoją drugą prezydenturę w USA od wydania około stu rozporządzeń wykonawczych. Czym dokładnie są te „executive orders” i jakie miejsce zajmują w amerykańskim systemie prawnym?
Pomimo tego, że w Stanach Zjednoczonych także obowiązuje zasada rozdziału władzy ustawodawczej od władzy wykonawczej, prezydent posiada szereg uprawnień legislacyjnych. Zresztą współcześnie mówi się o prezydencie USA, że jest to tzw. legislacyjny lider. Wynika to z jego ustrojowej pozycji określonej w Konstytucji Stanów Zjednoczonych, ale również z praktyki funkcjonowania urzędu. „Executive orders” możemy porównać do polskich rozporządzeń ministra czy też Rady Ministrów, ale w USA ten akt prawny działa szerzej. Na wydawanie rozporządzeń wykonawczych pozwala prezydentowi Stanów Zjednoczonych konstytucja, a treść tych zarządzeń może obejmować wszelkie aspekty działalności administracji prezydenta. Począwszy od spraw związanych ze zmianami klimatu, a kończąc na kwestii praw obywatelskich.
Czytaj więcej
Pierwsze dni urzędowania nowego prezydenta będą wypełnione aresztowaniem osób, które mieszkają w Ameryce nielegalnie – zapowiedział jeden z najbliższych doradców Donalda Trumpa, Stephen Miller. Na celowniku jest łącznie kilkanaście milionów ludzi, głównie Latynosów.
Czy są prawne granice stosowania rozporządzeń wykonawczych przez prezydenta Stanów Zjednoczonych?
„Executive orders” są elementem systemu prawnego Stanów Zjednoczonych i podlegają normalnej kontroli konstytucyjności, tak jak ustawy uchwalane przez Kongres. Mogą więc zostać zaskarżone do Sądu Najwyższego. Poza tym te rozporządzenia mogą i bardzo często są odwoływane przez kolejnych prezydentów USA. Na przykład pierwszego dnia urzędowania Joe Biden odwołał kilkanaście rozporządzeń wykonawczych wydanych wcześniej przez Donalda Trumpa. Jest to więc normalny element amerykańskiego systemu prawnego i podlega takim regułom jak inne akty prawne. Jednak bez wątpienia prezydent Stanów Zjednoczonych ma w tym zakresie dużą swobodę działania i jest to istotne narzędzie realizowania jego władzy.
