Przesłuchanie Barbary Skrzypek. Adwokatura wzywa do reformy przepisów i przedstawia projekt

Naczelna Rada Adwokacka chce, żeby każdy świadek miał prawo do obecności pełnomocnika przy przesłuchaniu przez prokuraturę. Adwokatura przedstawia projekt nowelizacji ustawy w tej sprawie i prosi prezydenta, parlament oraz rząd o zmianę przepisów.

Publikacja: 20.03.2025 13:04

Prezes NRA Przemysław Rosati

Prezes NRA Przemysław Rosati

Foto: Adwokatura

Propozycja NRA pojawiła się po głośnej sprawie przesłuchania Barbary Skrzypek, wieloletniej asystentki Jarosława Kaczyńskiego. W ubiegłym tygodniu kobieta składała zeznania jako świadek w śledztwie dotyczącym tzw. dwóch wież, jednak bez udziału pełnomocnika. Nie zgodziła się na to prok. Ewa Wrzosek. Zgodnie z przepisami procesowymi prokurator miała prawo odmówić obecności adwokata przy przesłuchaniu.

Sprawa Skrzypek wywołała szeroką dyskusję o potrzebie doprecyzowania przepisów procedury karnej dotyczącej uprawnień świadka. Przypomniano, że o zmiany w tym zakresie upominał się Adam Bodnar jeszcze jako Rzecznik Praw Obywatelskich, z podobnym apelem występował też obecny RPO Marcin Wiącek.

Adwokatura apeluje o zmiany w prawach świadka. Prawo do adwokata przy każdym przesłuchaniu

Uchwałę, która ma doprowadzić do zmiany tych przepisów przyjęło właśnie prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Mowa o art. 87 k.p.k., zgodnie z którym osoba niebędąca stroną może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu. Prokurator, może jednak odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika, jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów osoby niebędącej stroną.

Adwokatura postanowiła wystąpić w tej sprawie do prezydenta, Sejmu, Senatu i rządu z petycją o zmianę tych przepisów. W przedstawionym przez NRA projekcie nowelizacji art. 87 par. 2 k.p.k. nabierze brzmienia: „Osoba niebędąca stroną może ustanowić pełnomocnika. Niestawiennictwo pełnomocnika na terminie czynności procesowej nie stanowi przeszkody w jej przeprowadzeniu". NRA proponuje przy tym uchylenie par. 3 tego artykułu, który uprawnia prokuratora do odmowy dopuszczenia pełnomocnika do przesłuchania świadka. Projekt ten miałby wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia.

Uzasadniając potrzebę tych zmian prezes NRA Przemysław Rosati podkreśla, że obowiązujące przepisy są tak skonstruowane, że organ procesowy de facto decyduje czy obywatel może korzystać z pomocy prawnej czy też nie.

- Prawo do pomocy prawnej, czyli prawo do adwokata powinno być dostępne bez wyjątków i warunków. Aby przeciwdziałać instrumentalnemu wykorzystywaniu tej możliwości proponujemy bardzo proste rozwiązanie, a mianowicie takie, że niestawiennictwo pełnomocnika na terminie czynności procesowej nie stanowi przeszkody w jej przeprowadzeniu. Najważniejsze jest, aby wyeliminować prawo prokuratora lub sądu do ingerowania w decyzję o ustanowieniu pełnomocnika, co usunie element arbitralności, uznaniowości i nieostrości interpretacyjnej – mówi Rzeczpospolitej mec. Rosati.

Dodaje, że wprowadzenie tego rozwiązania będzie też implementowało dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady z 2013 r. - Zwłaszcza w odniesieniu do osoby, która jako świadek nie była na początkowym etapie postępowania podejrzanym lub oskarżonym, ale następnie status takiej osoby uległ zmianie np. w toku postępowania na dalszym jego etapie lub w czasie przesłuchania przez policję lub inny organ ścigania - zaznacza adwokat.

Przesłuchanie i śmierć Barbary Skrzypek. Wiele wątpliwości i wyjaśnienia prokuratury

W ostatnich dniach narastają kontrowersje wokół przesłuchania Barbara Skrzypek. Kobieta zmarła nagle w sobotę w wieku 66 lat. Przyczyną zgonu, jak podali śledczy, był rozległy zawał.

Czytaj więcej

Śmierć Barbary Skrzypek i polityczna burza wokół prokuratury

Kilka dni wcześniej, w ubiegłą środę, Skrzypek była przez ponad cztery i poł godziny przesłuchiwana jako świadek przez prok. Ewę Wrzosek z warszawskiej prokuratury okręgowej w śledztwie dotyczącym inwestycji „dwie wieże” spółki Srebrna powiązanej z PiS. Według pełnomocnika kobiety, adwokata Krzysztofa Gotkowicza, oboje prosili prok. Wrzosek o zgodę na jego obecność podczas przesłuchania, której jednak nie uzyskali. W czynnościach tych uczestniczyli, poza śledczą, pełnomocnicy pokrzywdzonego austriackiego biznesmena mec. Jacek Dubois i Krystian Lasik. 

Politycy PiS z Jarosławem Kaczyńskim na czele wiążą przesłuchanie Barbary Skrzypek w prokuraturze z jej śmiercią. W tej sprawie zabierał też głos prezydent Andrzej Duda, który domaga się wyjaśnień i spotkał się m.in. z pełnomocnikiem Skrzypek i Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Z kolei prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie śmierci kobiety. Ujawniła też wyniki sekcji zwłok zmarłej i protokół z jej przesłuchania.

Opinia
Piotr Turek, prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie

Popieram zmiany proponowane przez Naczelną Radę Adwokacką i uważam, że idą one w dobrym kierunku. Nie widzę żadnej przyczyny, dla której osoby niebędące stronami w postępowaniu nie mogłyby korzystać z pomocy fachowego pełnomocnika. Prokurator nie jest organem, który jest w stanie obiektywnie ocenić, czy świadek rzeczywiście potrzebuje pełnomocnika czy nie. Dlatego obowiązujące przepisy, które uprawniają prokuratora do takiej oceny, są ułomne. Bardzo dobrze zatem, że adwokatura proponuje zmianę, utrzymując przy tym możliwość prowadzenia przesłuchania, jeśli pełnomocnik się nie stawi. Poza tym to w naszym, prokuratorów, interesie jest to, aby profesjonalny pełnomocnik był obecny przy przesłuchaniu świadka. Unikamy wtedy ryzyka zarzutów o nieprawidłowościach przesłuchania - zwłaszcza jeśli nie jest ono nagrywane. Nigdy nie odmówiłem pełnomocnikowi świadka możliwości uczestniczenia w takich czynnościach. Sądzę, że takie odmowy zdarzają się tam, gdzie pojawia się polityka.

Czytaj więcej

"Błędna decyzja prok. Ewy Wrzosek". Szef adwokatury o sprawie Barbary Skrzypek

Propozycja NRA pojawiła się po głośnej sprawie przesłuchania Barbary Skrzypek, wieloletniej asystentki Jarosława Kaczyńskiego. W ubiegłym tygodniu kobieta składała zeznania jako świadek w śledztwie dotyczącym tzw. dwóch wież, jednak bez udziału pełnomocnika. Nie zgodziła się na to prok. Ewa Wrzosek. Zgodnie z przepisami procesowymi prokurator miała prawo odmówić obecności adwokata przy przesłuchaniu.

Sprawa Skrzypek wywołała szeroką dyskusję o potrzebie doprecyzowania przepisów procedury karnej dotyczącej uprawnień świadka. Przypomniano, że o zmiany w tym zakresie upominał się Adam Bodnar jeszcze jako Rzecznik Praw Obywatelskich, z podobnym apelem występował też obecny RPO Marcin Wiącek.

Pozostało jeszcze 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Alarmująca opinia rzecznika TSUE ws. neosędziów. Czeka nas armagedon
Prawo drogowe
Skarbówka sprzedaje auta pijanych kierowców. Wiadomo „ile zarobiła"
Sądy i trybunały
Duże zmiany w największym stowarzyszeniu sędziów w Polsce. Jest nowy prezes
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja środków na kontach w ZUS a przejście na emeryturę. Który miesiąc wybrać?
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Praca, Emerytury i renty
Ta grupa seniorów otrzyma 13. emeryturę wcześniej. Jeszcze przed świętami