Rolnicy prowadzący działalność gospodarczą i niespełniający tych warunków (np. zatrudniający pracowników) muszą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według zasad ogólnych.
Przykład
Rolnik uprawia w gospodarstwie warzywa i zboża. Zboża i większość warzyw sprzedaje w stanie nieprzetworzonym. Jednak część uprawnianych ogórków i kapusty sprzedaje po ukiszeniu. Przychody ze sprzedaży zbóż i warzyw w stanie nieprzetworzonym nie podlegają ustawie o PIT, nie są przychodem podatkowym. Przychody ze sprzedaży kiszonych ogórków i kapusty są przychodem podatkowym, ale zwolnionym z PIT.
Ryczałt się nie opłaca
Zgodnie z art. 24a ust. 3 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy osób, które opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych. Dla znacznej części rolników uzyskujących dochody ze sprzedaży przetworzonych produktów rolnych wybór ryczałtu ewidencjonowanego nie będzie korzystny. Wykluczy bowiem skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 71 ustawy o PIT.
Z innych źródeł
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się m.in. przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Przychody z innych źródeł obligatoryjnie podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych, tj. skali podatkowej. Nie prowadzi się jednak dla nich podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Należy jednak pamiętać, że regulacja ta dotyczy marginalnej grupy rolników, tj. wytwarzających wino.
Zdaniem autora
Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy
Od przyszłego roku zmieni się kwalifikacja przychodów
Od 1 stycznia 2016 r. przychodami z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, będą – pod pewnymi warunkami – również przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów. Te grupy przychodów zostały dodane do katalogu przychodów z innych źródeł ustawą z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 699).
Działalność rolnicza zdefiniowana w ustawach podatkowych
Działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb. Jest to także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:
1) miesiąc – w przypadku roślin,
2) 16 dni – w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,
3) 6 tygodni – w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,
4) 2 miesiące – w przypadku pozostałych zwierząt
– licząc od dnia nabycia (art. 2 ust. 2 ustawy o PIT).
MLEKO Z DZIAŁALNOŚCI ROLNICZEJ, BUTELKA – Z GOSPODARCZEJ
Może się zdarzyć, że wraz ze sprzedażą nieprzetworzonego produktu roślinnego lub zwierzęcego w stanie nieprzetworzonym rolnik sprzedaje także inny towar. Przypadek taki na przykładzie sprzedaży surowego mleka z mlekomatu rozpatrywała Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 5 stycznia 2012 r. (ITPB1/415-1078/11/HD), wskazując, że „(...) wnioskodawca, prowadzący gospodarstwo rolne, jest producentem mleka i w związku z tym nabył urządzenie – mlekomat, które służy do bezpośredniej sprzedaży klientom indywidualnym surowego (nieprzetworzonego) mleka. W mlekomacie oprócz mleka sprzedawane są plastikowe butelki wielokrotnego użytku w cenie 1 zł. Wnioskodawca nabywa te butelki w cenie 0,54 zł netto za sztukę, zaś sprzedając jedną butelkę, zarabia 0,27 zł netto. (...) sprzedaż mleka z mlekomatu jest działalnością rolniczą. Działalność ta polega bowiem na sprzedaży mleka (w stanie nieprzetworzonym) wytworzonego we własnym gospodarstwie rolnym. Z uwagi na taką kwalifikację dochody uzyskiwane ze sprzedaży mleka z mlekomatu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast prowadzona działalność w zakresie sprzedaży plastikowych butelek, które można nabyć w mlekomacie, nie mieści się w przytoczonej powyżej definicji działalności rolniczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej. Opisana we wniosku sprzedaż plastikowych butelek z mlekomatu będzie spełniała wymogi definicji działalności gospodarczej, wynikającej z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem przychód uzyskany z tej działalności będzie przychodem ze źródła określonego w cytowanym art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dochód uzyskany z tej działalności będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (...)".
