Epidemia krótkich L4. Jak ten problem można rozwiązać

Zakład Ubezpieczeń Społecznych szczegółowo przeanalizował m.in. absencję z tytułu choroby własnej osób ubezpieczonych.

Więcej zwolnień jednodniowych

Z danych wynika, że takim osobom w 2024 r. wystawiono 22,2 mln zaświadczeń lekarskich. W efekcie spędzili oni na zwolnieniu 240 mln dni. W porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. wzrosły każde z tych wartości. I tak w ub.r. wystawiono ogółem 21,9 mln zaświadczeń lekarskich z tytułu choroby własnej ubezpieczonych w ZUS. A spędzili oni na zwolnieniach 237,3 mln dni.

Ponadto w 2024 r. w porównaniu z 2023 r. można zaobserwować wzrost (o 0,7 pkt proc.) zaświadczeń lekarskich wystawionych na krótki okres (tj. od jednego do pięciu dni). Stanowiły 42,9 proc. wszystkich wystawionych L4 ( w 2023 r. 42,2 proc.). Jednocześnie poszybowała w górę liczba zwolnień jednodniowych. Rok do roku przybyło ich o 14,3 proc.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

Radni mogą wprowadzić ogóle kryterium o szczepieniach w naborze do publicznego żłobka i przedszkola

Wymóg oświadczenia o poddaniu dziecka szczepieniom jako kryterium dostępu do publicznego żłobka lub przedszkola jest zgodny z prawem, w tym z konstytucją.

Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców przyznaje, że ten trend utrzymuje się już od jakiegoś czasu. Sam ekspert doszukiwałby się w tym wypadku przyczyn pozamedycznych.

– Wydaje mi się, że przynajmniej część tych zwolnień nie wynika z choroby, ale chęci skorzystania z częściowo odpłatnego wolnego od pracy. Taki substytut urlopu – mówi. W jego ocenie wpływ na taki stan ma rozpowszechnienie się dostępu do teleporad.

– W takim przypadku lekarz ma mniejsze możliwości zweryfikowania stanu zdrowia pacjenta – wskazuje.

Wbrew oczekiwaniom jednodniowych zwolnień lekarskich nie ograniczyły też nowe uprawnienia dla pracowników wynikające z nowelizacji Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2023 r. poz. 641), która weszła w życie 26 kwietnia 2023 r. Chodzi o dodatkowy, pięciodniowy urlop opiekuńczy, udzielany pracownikowi w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem jego rodziny lub mieszkającej w tym samym gospodarstwie domowym z poważnych względów medycznych. A także dwa dni (albo 16 godzin) zwolnienia od pracy w roku przysługujące z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.

Katarzyna Kamecka z Polskiego Towarzystwa Gospodarczego nie jest tym zaskoczona. – Dodatkowy urlop opiekuńczy jest bezpłatny. Z kolei w okresie wolnego z powodu działania siły wyższej pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy pensji. Natomiast L4 jest płatne w 80 proc. i nie trzeba spełniać wymienionych w przepisach przesłanek – komentuje ekspertka.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Zmiany w zasadach L4 nie podobają się ZUS

Przesłanki utraty zasiłku chorobowego dalej będą budzić wątpliwości – twierdzi ZUS. Problematyczne będzie też łączenie pracy w jednej firmie z L4 w drugiej.

Rozwiązanie problemu krótkich zwolnień lekarskich

Katarzyna Kamecka rozwiązania problemu szukałaby jednak w ograniczeniu łatwości uzyskiwania zwolnień krótkoterminowych.
Podobnie uważa Łukasz Kozłowski. – ZUS nie jest w stanie ani też nie ma interesu finansowego w kontrolowaniu zwolnień jednodniowych. Dlatego powinno się zastanowić nad zasadami udzielania zaświadczeń lekarskich w ramach teleporad oraz zastosować analitykę danych. Na ich podstawie możemy typować do kontroli lekarzy wystawiających nadmiarową liczbę krótkich zwolnień – mówi.

Ekspert przyznaje jednocześnie, że w obecnie procedowanej reformie zwolnień lekarskich (projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw), pomimo iż znajdują się w niej potrzebne regulacje dotyczące np. uszczegółowienia przesłanek skutkujących utratą prawa do zasiłku chorobowego, to próżno w niej szukać propozycji rozwiązania problemu jednodniowych zwolnień.

Zdaniem dr. Tomasza Lasockiego z Politechniki Warszawskiej sposobem na zminimalizowanie liczby jednodniowych L4 mogłoby być natomiast ograniczenie wypłat zasiłku chorobowego przy krótkoterminowych zwolnieniach. – W KRUS świadczenie nie przysługuje, gdy niezdolność do pracy jest krótsza niż 30 dni. Uważam, że to zdecydowanie za długi termin, jednak pokazuje, że jest możliwe pomijanie jednodniowych zwolnień. W przypadku powszechnego ubezpieczenia w ZUS mogłoby to być np. ograniczenie do trzech dni. Byłaby to 1/10 miesiąca, za którą świadczenie by nie przysługiwało – tłumaczy.

Zdaniem eksperta można byłoby też pomyśleć nad rozwiązaniem, w którym zasiłek przysługiwałby, jeśli łączna długość zwolnienia w ostatnich 30 dniach przekraczałaby np. sześć dni, przyjmując, że w 30-dniowym cyklu taka przerwa w zarobkowaniu mogłaby już powodować istotny problem w zaspokojeniu podstawowych potrzeb socjalnych. – Ustawodawca mógłby na osłodę przyznać wówczas 100 proc. zasiłku. Dla osoby nieobecnej przez miesiąc takie rozwiązanie byłoby równoważne obecnemu świadczeniu w wysokości 80 proc. – mówi.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Pięć najciekawszych nadużyć Polaków na zwolnieniu lekarskim

Na L4 Polacy nie tylko chorują - to fakt znany od lat. Zwolnienie lekarskie często jest traktowane jak dodatkowy urlop lub okazja do dorobienia. Oto najciekawsze nadużycia "chorych" rodaków.

Zdaniem Tomasza Lasockiego takie rozwiązanie nie naruszałoby konstytucji.

– Brak rekompensaty za jeden dzień niezdolności do pracy nie doprowadzi do tego, że dana osoba będzie wykluczona społecznie, a zatem cel konstytucyjny w postaci udzielenia zabezpieczenia społecznego nie będzie zagrożony – mówi.