NSA: ogólne kryterium co do szczepień w naborze do przedszkola zgodne z prawem

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną rodziców na uchwałę rady miasta dotyczącą ustalenia kryteriów przyjmowania dzieci do publicznych przedszkoli.

Kto ustala kryteria naboru do publicznych żłobków i przedszkoli?

Kością niezgody w sprawie były nowe warunki odnoszące się do szczepień. Radni jednego z miast Wielkopolski wprowadzili je w 2019 r., zmieniając wcześniejszą uchwałę m.in. w zakresie kryteriów przyjmowania dzieci do publicznych przedszkoli, ich wartości punktowej na drugim etapie rekrutacji oraz określenia niezbędnych dokumentów dla ich potwierdzenia. A konkretnie chodziło o wprowadzenie wymogu, że maluch został poddany obowiązkowym szczepieniom ochronnym, ewentualnie został z nich zwolniony z przyczyn zdrowotnych. A także konieczność przedstawienia na tę okoliczność zaświadczenia lekarskiego.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Rekrutacja do przedszkola nie zawsze przebiega po myśli rodziców

Warto poprosić o uzasadnienie odmowy przyjęcia dziecka do przedszkola. Podczas rekrutacji zdarzają się nieprawidłowości.

Samorządowcy tłumaczyli, że nowe kryterium wprowadzane uchwałą podyktowane jest troską o zabezpieczenie zdrowia i życia dzieci wobec rosnącej liczby osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych. Premiuje rodziców szczepiących dzieci, bo pozwala uzyskać dodatkowe punkty w rekrutacji do publicznych przedszkoli, nie ograniczając jednocześnie praw maluchów spełniających kryteria ustawowe.

Te rozwiązania wzbudziły opór grupy rodziców. Zarzucili, że radni wprowadzili nieznane ustawie kryterium przyjęcia dziecka do przedszkola. Ponadto jest to naruszenie tajemnicy lekarskiej, ochrony danych osobowych, a także pogwałcenie konstytucji oraz prawa do prywatności.  

Kto może zakwestionować uchwałę o kryteriach naboru do publicznych placówek?

Sytuacja nieco się zmieniła, gdy do akcji wkroczył wojewoda, który rozstrzygnięciem nadzorczym unieważnił uchwałę w zakresie konieczności przedstawiania zaświadczenia lekarskiego. Miasto je zaskarżyło, ale ostatecznie prawomocnie przegrało. Kryterium zaświadczenia lekarskiego zniknęło. 

Czytaj więcej:

Administracja

Wyrok NSA: gmina nie może uzależniać przyjęcia do przedszkola od przedstawienia zaświadczenia o odbytych szczepieniach

Pacjentom nie przysługują wszelkie zaświadczenia na ich żądanie, lecz tylko te wymienione w przepisach

Pro

I gdy skargą niezadowolonych rodziców zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Poznaniu, do oceny pozostał już tylko zapis dotyczący oświadczenia o szczepieniu. A w tym zakresie sąd naruszenia prawa się nie dopatrzył. WSA zauważył, że zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem wprowadzenie oświadczenia o poddaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom, jako kryterium dostępu do publicznego żłobka czy przedszkola, nie jest dyskryminujące dla pociech, których rodzice go nie złożyli.

Przegraną rodziców przypieczętował NSA. I choć nie krył, że sama skarga kasacyjna ma mankamenty, ostatecznie orzekł też co do meritum. Sąd podkreślił, że kwestią sporną w sprawie pozostaje kryterium oświadczenia o tym, czy dziecko zostało poddane obowiązkowym szczepieniom, ewentualnie zostało z nich zwolnione z przyczyn zdrowotnych. Tylko tyle. Nie odnosi się to do żądania wskazania, jakie to były szczepienia, w jakim okresie czy w jakich dawkach itp. 

Sąd nie zgodził się, że uchwała w spornym zakresie narusza prawo, w tym konstytucję. Nie wynika z niej bowiem, aby ktokolwiek domagał się szczegółowych informacji o zdrowiu dziecka. Szczególnie ważne jest za to uzasadnienie aksjologiczne. Jak bowiem zauważył NSA, nasza konstytucja chroni zdrowie i życie ludzi. A temu służą m.in. szczepienia. Dlatego dokonując wykładni w kontekście konstytucji, nie można dojść do wniosku, że pierwszeństwo ma prawo do prywatności. 

Czy wymóg oświadczenia o zaszczepieniu dziecka narusza prawo?

Sąd nie miał wątpliwości, że kryterium oświadczenia o zaszczepieniu dziecka, ewentualnie zwolnienia go z tego obowiązku z przyczyn zdrowotnych, nie przekracza delegacji ustawowej. Nie można też mówić o jakimś przymusie kierowanym do rodziców. Jak bowiem zauważył NSA, za oświadczenie o tym, że dziecko zostało zaszczepione albo nie podlegało szczepieniu z przyczyn zdrowotnych, przewidziane były zaledwie 3 punkty na ponad 60 możliwych ogółem.