Nowe dane o kontrolach pracowników na L4. Kiedy ZUS wstrzymuje wypłatę zasiłku?

ZUS nieustannie przeprowadza kontrole zwolnień lekarskich. W efekcie wstrzymuje wypłatę sporej części zasiłków chorobowych. Z jakich powodów ZUS może zakwestionować zasadność L4? Jak wyglądają przeprowadzane w tym zakresie kontrole?

Publikacja: 11.02.2025 06:40

Czego nie wolno robić na zwolnieniu lekarskim?

Czego nie wolno robić na zwolnieniu lekarskim?

Foto: Antonioguillem / Adobe Stock

Aktualne dane w temacie kontroli zwolnień lekarskich podał niedawno rzecznik prasowy opolskiego oddziału ZUS.

Opolski oddział ZUS: W 2024 roku wstrzymano wypłaty zasiłków chorobowych na kwotę niemal 640 tys. zł

Jak wynika z informacji podanych przez Sebastiana Szczurka, rzecznika prasowego opolskiego ZUS, w 2024 roku w regionie opolskim wstrzymano wypłaty zasiłków chorobowych, opiekuńczych i świadczeń rehabilitacyjnych na kwotę niemal 640 tys. zł. W ubiegłym roku skontrolowano tam 3109 osób przebywających na zwolnieniach lekarskich. W przypadku 380 z nich wstrzymano wypłatę zasiłków.

Dla porównania, w 2023 roku liczba zakwestionowanych świadczeń w regionie opolskim wyniosła 150, a ich łączna kwota to 231,8 tys. zł. Podobnie sytuacja wyglądała w 2020 roku, kiedy wypłatę zasiłków wstrzymano w przypadku 170 zwolnień, na łączną kwotę 288 tys. zł.

Czytaj więcej

Nowości w dyżurach aptecznych i recepta od farmaceuty. Zmiany już za kilka dni

Na podstawie powyższych danych można stwierdzić, że na przestrzeni czterech lat między 2020 a 2024 rokiem nastąpił ponad dwukrotny wzrost liczby zakwestionowanych zwolnień lekarskich w regionie.

Cyfry „1” i „2” na zwolnieniu lekarskim: Co oznaczają?

Zwolnienia lekarskie można podzielić na dwa rodzaje ze względu na wpisaną na nich cyfrę „1” lub „2”. Odnosi się ona do wskazań lekarskich w zakresie ewentualnej konieczności leżenia przez chorego. Konieczność taką oznacza wpisana na L4 cyfra „1”. Jeżeli pacjent otrzymał takie wskazanie, powinien leżeć, a wyjść z domu może jedynie w takich uzasadnionych przypadkach jak wizyta u lekarza, wykonanie niezbędnych badań czy rehabilitacja.

Z kolei zwolnienie lekarskie z cyfrą „2” oznacza, że chory może chodzić. Tym samym ma prawo wychodzić, ponieważ nie wpływa to na jego stan zdrowia. To właśnie cyfra „2” zazwyczaj jest przez lekarzy wpisywana na L4.

Czytaj więcej

ZUS ostrzega przed błędami we wnioskach o rentę wdowią. Dwie najczęstsze pomyłki

Jeżeli pracownik przebywający na L4 jest nieobecny w miejscu zamieszkania lub pobytu w czasie przeprowadzania kontroli, nie musi to – jak informuje ZUS – zostać od razu uznane jako niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia. Dzieje się tak w sytuacji, kiedy nieobecność była uzasadniona np. koniecznością wizyty u lekarza. W sytuacjach budzących wątpliwości co do prawidłowego wykorzystywania L4 ZUS ma prawo zasięgnąć opinii lekarza orzecznika ZUS.

Czego nie wolno robić na L4?

Co do zasady, zwolnienie lekarskie służy powrotowi pracownika do zdrowia i jego rekonwalescencji. Tym samym istnieje szereg czynności, których osoba na L4 nie może wykonywać. Ich katalog nie jest jednak ściśle określony.

Kwestie właściwego wykorzystania zwolnienia lekarskiego określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Wynika z niego, że osoba przebywająca na L4 nie może wykonywać pracy zarobkowej oraz nie może wykorzystywać zwolnienia w sposób, który jest niezgodny z jego celem. W tym drugim przypadku rozporządzenie nie określa jednak szczegółów. Przy założeniu, że zwolnienie ma służyć powrotowi do zdrowia, nie jest uzasadnione w trakcie jego trwania wykonywanie czynności, które mogą utrudnić ten proces lub nawet doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia.

Wśród oczywistych czynności, których nie można wykonywać w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim, wymienić można m.in.:

  • wyjazd na urlop,
  • remont mieszkania,
  • prace w ogrodzie,
  • prace w gospodarstwie rolnym.

Jak wyglądają kontrole zwolnień lekarskich?

Zgodnie z  art. 68 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich może przeprowadzać ZUS, a dokładnie jego terenowe jednostki organizacyjne. Kontrole takie mogą być przeprowadzane zarówno z inicjatywy ZUS, jak i na wniosek pracodawcy podejrzewającego, że jego pracownik wykorzystuje L4 niezgodnie z przeznaczeniem. Sam pracodawca również jest uprawniony do przeprowadzenia takiej kontroli, ale tylko pod warunkiem, że zatrudnia więcej niż 20 pracowników.

Szczegółowe zasady i tryb kontroli określone zostały we wspomnianym już rozporządzeniu z dnia 27 lipca 1999 r.

Jak wynika z informacji zamieszczonych na stronie internetowej ZUS, kontrola L4 może zostać przeprowadzona w:

  • miejscu zamieszkania,
  • miejscu czasowego pobytu (podanym w zaświadczeniu lekarskim),
  • miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej (np. w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie, że pracownik jest zatrudniony również u innego pracodawcy lub wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia),
  • innym miejscu, jeśli wynika to z posiadanych przez ZUS lub pracodawcę informacji.

Czytaj więcej

Nie wszyscy seniorzy dostaną 13. emeryturę. Komu nie przysługuje świadczenie?

Niezasadne korzystanie ze zwolnienia lekarskiego: Co dalej?

Jeżeli w trakcie kontroli zostanie stwierdzone, że pracownik niewłaściwie korzystał ze zwolnienia lekarskiego, zostaje sporządzony stosowny protokół, którego wzór stanowi załącznik do wspomnianego rozporządzenia. W protokole zawarte muszą zostać informacje na temat nieprawidłowego wykorzystania L4.

Ustalenia zawarte w protokole stanowią podstawę do niewypłacenia  pracownikowi zasiłku. Decyzję w tej sprawie wydaje ZUS. W przypadku stwierdzenia, że pracownik w niewłaściwy sposób korzystał ze zwolnienia lekarskiego, traci on prawo do zasiłku chorobowego. Ponadto pracownikowi może grozić za to nawet dyscyplinarne zwolnienie z pracy.

Aktualne dane w temacie kontroli zwolnień lekarskich podał niedawno rzecznik prasowy opolskiego oddziału ZUS.

Opolski oddział ZUS: W 2024 roku wstrzymano wypłaty zasiłków chorobowych na kwotę niemal 640 tys. zł

Pozostało jeszcze 97% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Nie wszyscy seniorzy dostaną 13. emeryturę. Komu nie przysługuje świadczenie?
Prawo dla Ciebie
Nowości w dyżurach aptecznych i recepta od farmaceuty. Zmiany już za kilka dni
Praca, Emerytury i renty
Nowe terminy wypłat emerytur w lutym 2025. Zmiany w harmonogramie
Praca, Emerytury i renty
ZUS ostrzega przed błędami we wnioskach o rentę wdowią. Dwie najczęstsze pomyłki
Praca, Emerytury i renty
Zmiany w terminach wypłat 800 plus w lutym 2025. Można też składać nowe wnioski