Piotr Serafin dla „Rzeczpospolitej”: Unijny budżet to polityka zapisana w cyfrach

Zręczny negocjator – tak pana zachwalała Ursula von der Leyen w czasie prezentacji nowych komisarzy w Parlamencie Europejskim. Skąd taka opinia u przewodniczącej KE?

Trzeba by zapytać przewodniczącą, o jakich historiach słyszała. Rzeczywiście bywam dość uparty i jak nie udaje mi się drzwiami, to próbuję oknem. Zdarzyło mi się, że jednego dnia zabiegałem o polskie interesy równolegle na radzie ministrów środowiska i ministrów finansów. Akurat z dobrym skutkiem.

Przez lata jako negocjator skutecznie zabiegał pan o polskie interesy. Ale pracował pan też w instytucjach – w Radzie Europejskiej, w Radzie UE, w Komisji. Czy negocjowanie dla kraju jest inne od negocjowania dla instytucji?

Robienie tego dla kraju jest łatwiejsze. W dużym stopniu działa się instynktownie, wiesz od razu, jaki jest interes narodowy. Jak negocjujesz dla UE, musisz w większym stopniu angażować umysł, po to, żeby zdefiniować, co jest interesem europejskim. On jest bardziej złożony. Trzeba mieć więcej empatii i wiedzy o interesach wszystkich 27 państw członkowskich.

Czytaj więcej

Polityka

Piotr Serafin komisarzem UE. „Budżet powinien jednoczyć, a nie dzielić”

Piotr Serafin został nowym komisarzem do spraw budżetu, administracji publicznej i zwalczania os...

Zajmuje się pan Unią w różnych rolach i różnych miejscach od 26 lat. Obserwował pan Polskę, jak stała w przedsionku do Unii, potem jak była tym nowym państwem członkowskim, wreszcie jak stała się jednym z głównych rozgrywających w UE. Czy Polska jest dziś traktowana inaczej? Lepiej, poważniej?

To jest jak w procesie dojrzewania. Żeby być skutecznym w negocjacjach, trzeba najpierw zrozumieć instytucję, w której się pracuje. Wraz z upływającym czasem mamy więcej doświadczenia. Natomiast szacunek dla Polski nie wiąże się tylko ze stażem członkowskim. Wiąże się z przekonaniem, że dzisiejsza Polska, choć jest asertywna, choć nie ukrywa swoich interesów, to jest głęboko przekonana, że i jej bezpieczeństwo, i pomyślność są ściśle powiązane z siłą Unii Europejskiej. Nie jesteśmy też na bakier z wartościami europejskimi. A to przez lata było gigantycznym obciążeniem, żeby zabiegać o nasze sprawy. To na szczęście odeszło. A ludzi mamy sporo w polskiej administracji, którzy Unię rozumieją bardzo dobrze, często lepiej niż ministrowie czy dyplomaci innych państw UE.

O komisarzach mówi się, że narodowy paszport powinni zostawić w przedpokoju. Czy to w ogóle możliwe? Czy pan jako osoba tak mocno zaangażowana w zabieganie o polskie interesy i tak blisko związana z premierem jest w stanie zmienić perspektywę?

Ćwiczyłem się w tym, jak budować porozumienie w gronie 27 państw członkowskich, przez prawie 10 lat. Na pewno najlepszą szkołą było doświadczenie szefa gabinetu przewodniczącego Rady Europejskiej. Bo istotą decyzji na tym poziomie jest jednomyślność. Czyli musiałem uwzględniać interesy wszystkich 27, a nawet wcześniej – przed brexitem – 28 państw. Z tym paszportem to jest tak, że można oczywiście go zostawić w przedpokoju, ale na pewno nie sposób odciąć się od swoich doświadczeń życiowych i od swoich przekonań. I siłą rzeczy, dla mnie to jest związane z Polską i to się nie zmieni. I tak chyba powinno być. Dlatego mamy komisarza z każdego kraju, żebyśmy w tym zderzeniu różnych doświadczeń mogli wypracować interes europejski. Bo on jest do zdefiniowania. Nie jest to coś, co może określić jedna czy druga osoba. On się może zdefiniować tylko w dialogu rozbieżnych doświadczeń i interesów.

Osoby, które dobrze pana znają, mówią, że rozumie się pan z Tuskiem bez słów. Czy faktycznie tak jest? Nie musi pan nawet dzwonić do niego, żeby wiedzieć, jakie ma zdanie w sprawach dotyczących UE?

(bardzo długa chwila ciszy) Wydaje mi się, że większości wypadków tak jest, domyślam się, jaki pogląd na sprawy europejskie może mieć premier Tusk.

Czy to wynika z tego, że tak długo razem pracowaliście? Czy po prostu zawsze mieliście podobny pogląd na to, jak Polska powinna w UE funkcjonować?

Szczerze? Nie wiem. Ale to chyba trochę z czasem przyszło. Na pewno dziś widzimy Polskę w UE podobnie. I lata pracy z nim miały na mnie wpływ.

Co takiego on zmienił w pana podejściu do UE?

Jego największym atutem jest to, że w każdej sytuacji zachowuje zdrowy rozsądek. Często znajdujemy się w oparach różnego rodzaju przesądów, ideologii. U Donalda Tuska nigdy tego nie było, zawsze jest trzeźwo myślący. I tego się przy nim trochę nauczyłem.

Czytaj więcej

Polityka

Polski komisarz w UE. Prezydent Duda zgadza się na kandydata premiera Tuska

Prezydent Andrzej Duda zgodził się, by zaproponowany przez premiera Donalda Tuska Piotr Serafin z...

Czy jest pan członkiem partii politycznej?

Nie. Nigdy nie byłem.

A czy czuje się pan już bardziej politykiem niż wysokiej rangi urzędnikiem?

Jestem pewnie jednym i drugim, wraz z upływem czasu robię się coraz bardziej polityczny. I to też jest zasługa premiera Tuska. Bo bycie politykiem w moim przekonaniu to nie jest obelga. To jest wyostrzony słuch społeczny i zdolność kojarzenia faktów z różnych przestrzeni i budowania narracji. To są niezwykle pożyteczne cechy.

Ale Europejska Partia Ludowa zalicza pana do wielkiego grona swoich ludzi w Komisji Europejskiej. Co to oznacza w praktyce?

Z przyjemnością daję się do tego grona zaliczać. Dobrą definicję tego, co oznacza przynależność w EPL, dał kiedyś właśnie wspominany przewodniczący Rady Europejskiej. „Jeśli jesteś przeciwny praworządności i niezależnemu sądownictwu, nie jesteś chrześcijańskim demokratą. Jeśli nie lubisz wolnej prasy i organizacji pozarządowych, jeśli tolerujesz ksenofobię, homofobię, nacjonalizm i antysemityzm, nie jesteś chrześcijańskim demokratą”. A ja bym uzupełnił to o to, co dziś widzę w polityce europejskiej. Pragmatyzm w podejściu do Zielonego Ładu i nacisk na znaczenie konkurencyjności. Jest naszym zadaniem znalezienie skutecznych rozwiązań problemów migracyjnych. To są elementy, które mnie do Europejskiej Partii Ludowej zbliżają.

Pana nowa szefowa znana jest z dość centralistycznego, żeby nie powiedzieć autorytarnego, sposobu zarządzania Komisją. Już pan tego doświadczył? Umeblowała panu gabinet swoimi ludźmi?

Nie pracuję pierwszy raz w Komisji (był członkiem gabinetu komisarza Janusza Lewandowskiego w latach 2010–2012 – red.). I wiem, że napięcie między komisarzami a przewodniczącym KE jest wpisane w logikę jej funkcjonowania. Ale pracowałem też w rządzie i wiem o tym, że są ministrowie i jest prezes Rady Ministrów. I rolą ministrów jest też respektowanie oczekiwań i poglądów premiera. Bo to na końcu premier, czy przewodnicząca Komisji Europejskiej, bierze odpowiedzialność za podejmowane decyzje.

A co z tym gabinetem?

Gabinet umeblowałem samodzielnie. A tak szczerze mówiąc, to meblował go szef mojego gabinetu Grzegorz Radziejewski. Zresztą jak premier Tusk został przewodniczącym Rady Europejskiej, też zostawił mi pełną swobodę w meblowaniu gabinetu.

Dlaczego Polska wzięła tekę komisarza ds. budżetu?

Decyzja należy do przewodniczącej KE. Wydaje mi się, że moje doświadczenie zawodowe mogło być widziane jako atut, jeśli chodzi o budżet. A sam portfel jest szalenie interesujący, bo jest przekrojowy. Będzie ciekawszy teraz, bo będziemy kształtować wieloletni plan wydatkowania środków europejskich. A budżet na tym poziomie to jest w istocie polityka zapisana w cyfrach.

Czytaj więcej

Polityka

Von der Leyen 2.0 stawia na gospodarkę

Nowa Komisja Europejska zaczyna pracę 1 grudnia. Już wiadomo, że priorytetem na najbliższe miesią...

Wszyscy mówią, że najważniejsze są priorytety, a o pieniądzach będzie się mówić potem. Ale zawsze jest taka narracja, a na końcu jest tak samo. Mówimy o 1 proc. dochodu narodowego brutto i kłócimy się, ile kto netto dostanie, a ile kto zapłaci i kto ma jakie rabaty. Czy tym razem będzie tak samo?