Na tle takiej nieporadności w kwestii odświeżania rocznic Sierpnia wolę eksperymenty Muzeum Powstania Warszawskiego, które przyciąga do siebie młodych awangardowych wykonawców teatralnych, dając im wolną rękę w realizowaniu sztuk o powstaniu, lub wysyła własny namiot na Przystanek Woodstock. Mam wiele wątpliwości, czy zawsze takie szukanie porozumienia z awangardowcami się udaje – ale dzięki temu muzeum żyje. A w Gdańsku jakoś nijak klimatu Sierpnia na nowo się nie udaje wskrzesić. Wydawało się, że 30. rocznica burzliwego 1981 roku do czegoś powinna skłaniać. A tymczasem wygląda tak, jakby nikt z „karnawałem" żadnych wspomnień nie wiązał.

„Matka, matka, matka, respektuj ideały Sierpnia" – tak parodiowali w latach 90. związkowe pieśni z kościoła św. Brygidy rockowi jajarze z grupy Kury. Owszem, mnie też niekiedy tkwi w uszach falset chórzystki z kościoła ks. Jankowskiego, która w niepodrabialnej stylistyce wykonywała pieśń „Ojczyzno ma", ale dziś nie ma już i czego parodiować. „Solidarność" jako związek zamknęła się w stylistyce mszy na placu przed stocznią. Solidarnościowe muzeum na terenie sali BHP niespecjalnie się rozwija. A młodzi nie mają gdzie zobaczyć, jak wyglądała podziemna drukarnia. Gdańscy intelektualiści i artyści jakoś nie potrafili opisać epopei lat 1980 – 1989 w swoich książkach. O wiele silniejszy okazał się mit Gdańska przedwojennego sięgający hen, kajzerowskich czasów.

Przykłady? Proszę bardzo. Oto ambitne gdańskie wydawnictwo Słowo / Obraz – Terytoria wydało historyczną monografię o mojej rodzinnej dzielnicy Gdańska – Wrzeszczu. W książce jest bardzo dużo o parku miejskim założonym w XIX wieku, koszarach pruskich huzarów śmierci, pruskim browarze przy dzisiejszej ulicy Kilińskiego i wreszcie o tym, jak w Wolnym Mieście Gdańsku zbudowano lotnisko. Potem jest trochę o tym, jak po wojnie dosyć chaotycznie odbudowywano Wrzeszcz. A czego zabrakło? Przecież można było opisać, jak w 1946 roku w gdańskiej kamienicy przy ulicy Matejki ukrywał się ścigany przez bezpiekę późniejszy marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski. Można by pokazać demonstracje Marca ,68 na Politechnice Gdańskiej.

Aż prosiło się też opisać, jak w ciągu 16 miesięcy „Solidarności" w dawnym Hotelu Morskim działała centrala związku z całą galerią barwnych postaci. Można by sięgnąć do opowieści o walkach z ZOMO na głównej arterii wrzeszczańskiej

– alei Zwycięstwa, w latach 1982 – 1985. Czy wymagam zbyt wiele? Czy wszystko, co ciekawe na temat Wrzeszcza, pokazał „Blaszany bębenek" Güntera Grassa?

Czy potem już nic ciekawego się nie wydarzyło?