Ochrona przed zwolnieniem: Nauczyciel uprawniony do emerytury ma pewną posadę

Pedagogowi, uprawnionemu do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej, przysługuje ochrona przed wypowiedzeniem w ciągu czterech lat przed ukończeniem określonego w tym przepisie wieku

Publikacja: 13.01.2012 02:00

Nauczyciel uprawniony do emerytury ma pewną posadę

Foto: Fotorzepa, Pio Piotr Guzik

Renata Majewska

To wniosek z wyroku Sądu Najwyższego z 5 lipca 2011 r. (sygnatura akt I PK 15/11).

Nauczycielka została zwolniona z pracy za wypowiedzeniem przez zespół szkół, który zmniejszał liczbę oddziałów i nie mógł jej dalej zatrudniać. Na spór nałożyły się też inne problemy, np. skonfliktowanie kobiety z kolegami i rodzicami, zarzuty co do sposobu prowadzenia przez nią zajęć.

W chwili wręczenia jej wymówienia miała 54 lata, a za rok uzyskałaby uprawnienie do emerytury określonej w art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna).

Zgodnie z tym przepisem ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku niższego niż powszechny wiek emerytalny wskazany w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy emerytalnej pod warunkiem, że do 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres:

• zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany dotychczas w przepisach do nabycia emerytury w niższym wieku niż 60 lat kobiety i 65 lat mężczyźni (u nauczycielki jest to przynajmniej 15 lat pracy),

• składkowy i nieskładkowy wynoszący minimum 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Zwolniona wystąpiła do sądu o przywrócenie jej do pracy, argumentując, że pozostawała w wieku przedemerytalnym. Sąd rejonowy potwierdził, że została nieprawidłowo zwolniona, gdyż wbrew art. 39 k.p. Mimo to uznał, że jej roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie z powodu zasad współżycia społecznego. Zachowanie kobiety nazwał szczególnie nagannym.

Inaczej spór ocenił sąd drugiej instancji, wedle którego nie należy oceniać postępowania nauczycielki, gdyż straciła ona posadę z przyczyn organizacyjnych. Ponadto dyrektor placówki dotychczas nie podważał jej kompetencji, a uczynił to dopiero rok przed uzyskaniem przez nią prawa do emerytury. Jego zdaniem sąd rejonowy zbyt pochopnie też zasłonił się zasadami współżycia społecznego, co powinno stanowić absolutny wyjątek. Sąd okręgowy orzekł więc przywrócenie do pracy.

SN zgodził się z nim w stu procentach i oddalił skargę kasacyjną zespołu szkół. Jego zdaniem bez wątpienia doszło do naruszenia przepisów o ochronie przedemerytalnej. Nauczycielka wykazała się bowiem 15-letnim okresem pracy szczególnej, a zatem nabyła prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym 55 lat. Zakaz wypowiedzenia z art. 39 k.p. obejmował ją zatem od ukończenia 51 lat do ukończenia 55 lat. Wypowiedzenie dostała natomiast, mając 54 lata. Dlatego słusznie sąd drugiej instancji przywrócił ją do pracy.

Uwaga!

Wyrok potwierdził, że nauczycielom przysługuje ochrona przedemerytalna z art. 39 k.p., mimo że ich uprawnienia pracownicze zasadniczo reguluje Karta nauczyciela. Oczywiście pod protekcją tą pozostają wyłącznie w ciągu czterech lat przed nabyciem prawa do emerytury w powszechnym lub niższym wieku emerytalnym. Przywileju takiego nie daje natomiast uzyskanie wcześniejszej emerytury (nie należy się ona z mocy prawa, pracownik sam składa wniosek o jej przyznanie).