Gmina ma prawo do dotacji z PFRON, choć spóźniła się z wnioskiem

Przepis nakładający na gminy sankcje za niezłożenie w terminie wniosku o refundację do PFRON jest niekonstytucyjny

Aktualizacja: 02.05.2009 08:05 Publikacja: 02.05.2009 04:48

[b]To bardzo ważny wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. U2/08) [/b]dla prawie 800 gmin, które korzystają z takich refundacji. Pokrywają one straty, jakie ponosi lokalny budżet w wyniku zwolnień podatkowych, z których korzystają zatrudniające niepełnosprawnych zakłady pracy chronionej (nie płacą podatków będących dochodem gminy: rolnego, leśnego, od nieruchomości i od czynności cywilnoprawnych). Co roku Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wypłaca im 160 mln zł. W ostatnich latach aż w 45 wypadkach wstrzymał jednak dotację, kiedy samorząd spóźnił się z wnioskiem.

TK orzekał w sprawie dotyczącej Gorzowa Wielkopolskiego, który w 2006 r. wystąpił do PFRON o refundację. Choć termin na złożenie wniosku upływał w sobotę 25 marca, urzędnicy miejscy uważali, że nic się nie stanie, jeśli dokumenty złożą w poniedziałek – dwa dni później.

Prezes funduszu odmówił jednak refundacji. Stwierdził bowiem, że § 5 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C9F8C2770CC95ED0C9ADB4635B5F50A1?id=170714]rozporządzenia z 29 sierpnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad obliczania i trybu przekazywania gminom dotacji celowej ze środków PFRON (DzU nr 166, poz. 1616)[/link] wyklucza możliwość wypłaty dotacji gminie, która nie złożyła wniosku w terminie. Wystąpił też o zwrot wraz z odsetkami pieniędzy, które gmina otrzymała na poczet tej refundacji kilka miesięcy wcześniej. Przez to spóźnienie miastu groziła strata prawie 1,4 mln zł.

W wyniku odwołania Gorzowa sprawa trafiła najpierw do ministra pracy i polityki społecznej, a gdy ten odmówił prawa do przywrócenia terminu na złożenie wniosku – do sądu administracyjnego. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zapadł 22 października 2007 r. Oddalił on skargę Gorzowa na decyzję ministra. W uzasadnieniu WSA stwierdził, że jest ona zgodna z rozporządzeniem z 2003 r.

Nie uwzględnił też postulatu gminy dotyczącego skierowania sprawy do TK. Chodziło o zbadanie, czy przepisy wspomnianego rozporządzenia, wydanego na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=33F77EBB47E2698BE7E1D9FD8C089B04?id=75513]ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776)[/link], nie wykraczają poza delegację ustawową z art. 47.

Gmina nie złożyła jednak broni i skorzystała z uprawnienia do samodzielnego skierowania wniosku do TK.

Trybunał w wyroku z 30 kwietnia 2009 r. rozstrzygnął, że rozporządzenie faktycznie zawiera nieprzewidziane w delegacji ustawowej sankcje za niezłożenie wniosku do PFRON w terminie. TK zwrócił uwagę na to, że art. 47 ust. 7 ustawy o rehabilitacji, na którego podstawie zostało wydane to rozporządzenie, mówi jedynie o tym, że powinno ono określić zasady obliczania i tryb przekazywania gminom rekompensaty strat wynikających ze zwolnień podatkowych. TK uznał, że wprowadzenie w akcie wykonawczym nieprzewidzianego ustawą terminu do składania wniosków o przyznanie refundacji stanowi wykroczenie poza delegację zawartą w ustawie i jest niezgodne z konstytucją.

TK stwierdził, że terminy na składanie wniosków do PFRON mają jedynie charakter porządkowy. Gminy nie muszą się już więc obawiać sankcji za spóźnienie. W takim wypadku wydaje się, że obecnie ostatecznym terminem na żądanie refundacji z PFRON jest upływ przedawnienia takich roszczeń.