Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8). To do niej odnosi się stara paremia: „Mój Bóg i moje prawo". Gwarantuje ona prawa i wolności obywatelskie oraz określa konstytucyjny system organów władzy i ich kompetencje. Innymi słowy zawiera narodowy plan normatywny, na którym ma się opierać stabilne trwanie i rozwój polskiego państwa oraz ochrona w nim godności każdego człowieka.
Konstytucja przesądza bowiem nie tylko o systemie źródeł prawa (art. 87–94), ale i o kształcie ustroju gospodarczego (zgodnie z art. 20 jego podstawę stanowi społeczna gospodarka rynkowa), o zasadach ustroju społecznego (art. 2 in fine mówi o konieczności przestrzegania zasad sprawiedliwości społecznej), a także o ustroju politycznym (zgodnie z art. 2 Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym).
Mamy w preambule cztery wartości kardynalne, które ulegają potem uszczegółowieniu i rozwinięciu w przepisach konstytucji. Należą do nich prawda, sprawiedliwość, dobro i piękno (harmonia). Ich inspiracją dla ludzi wierzących jest Bóg, dla niewierzących przekonanie o ich ponadczasowym potwierdzeniu w społecznej tradycji.
Wartości konstytucyjne nawiązują zarówno do wartości chrześcijańskich, jak i międzynarodowych regulacji chroniących wolność, równość i przyrodzoną godność człowieka. Zaczęło się – jak wiadomo – od ogólnych postanowień Karty Narodów Zjednoczonych. Potem była niemająca obligatoryjnego charakteru deklaracja praw człowieka. ONZ-owskie (globalne) rozwiązania zyskały rangę umowy międzynarodowej w międzynarodowym pakcie praw obywatelskich i politycznych z 19 grudnia 1966 r. Równolegle w naszym europejskim regionie w 1950 r. powstała umowa międzynarodowa, jaką jest europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (ratyfikowana przez Polskę w 1991 r.). Istnieją jej odpowiedniki w innych częściach świata.
Do tych samych wartości odwołuje się prawo pierwotne Unii Europejskiej. W myśl art. 6 ust. 3 traktatu o Unii Europejskiej europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności stanowi część prawa Unii jako jej zasady ogólne. W art. 3 traktatu o Unii Europejskiej mamy takie samo jak w art. 2 in fine naszej konstytucji zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości społecznej. Z kolei analogicznie jak art. 20 naszej konstytucji ten sam art. 3 traktatu o Unii Europejskiej mówi o społecznej gospodarce rynkowej, która powinna preferować pełne zatrudnienie i postęp społeczny, wspierać ochronę socjalną i solidarność między pokoleniami. Oznacza to, że dla praw i wolności osobistych oraz politycznych podstawowe znaczenie mają prawa socjalne i ekonomiczne. Osiągnięcia ruchów pracowniczych XIX i XX wieku umożliwiają dopiero korzystanie z uprawnień osobistych i politycznych.
