Gontarski: Rosyjskie rakiety nad Polską sprawdzianem dla Unii Europejskiej

W przypadku gdy jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się ofiarą zbrojnej agresji na jego terytorium, pozostałe państwa członkowskie mają w stosunku do niego obowiązek udzielenia pomocy i wsparcia przy zastosowaniu wszelkich dostępnych im środków – tak stanowi początkowa część art. 42 ust. 7 zdanie 1 Traktatu o Unii Europejskiej.

Publikacja: 15.11.2022 23:11

Gontarski: Rosyjskie rakiety nad Polską sprawdzianem dla Unii Europejskiej

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Nie jest konieczne nawet odpowiednie oświadczenie Polski, iż stanie się ofiarą zbrojnej agresji. Inne państwa mają obowiązek samodzielnie dokonać oceny, czy zachodzą dwie przesłanki, tzn. 1) czy Polska stanie się (co istotne, jest to stan niedokonany) ofiarą zbrojnej agresji: 2) na terytorium polskim. W przypadku odpowiedzi pozytywnej na te dwa pytania, wsparcie i pomoc mają być udzielone automatycznie. Nie jest też konieczne, aby Polska informowała stolice państw unijnych o swoich potrzebach.

Co prawda przykładowo Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości definiuje agresję jako „najpoważniejszą formę użycia siły” (Nicaragua v. US), § 191. Jednak z treści art. 42 ust. 7 zdanie 1 TUE wynika, że agresja nie musi dokonać się. Wystarczy uprawdopodobnić, że napaść zbrojna będzie mieć miejsce. Słowem, wystarczy stan zagrożenia. Agresję omawiany przepis traktatowy ujmuje jako zdarzenie, które może stać się w przyszłości – co wyprowadzić można ewentualnie z faktu pierwszych rosyjskich rakiet, które spadłyby na terytorium Polski. Tym różni się art. 42 ust. 7 zdanie 1 od słynnego art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, gdzie zwrot „zbrojna napaść” wyrażona została w czasie dokonanym. Natomiast sam stan zagrożenia powinien prowadzić do uruchomienia art. 4 tego aktu prawnego, czyli do wspólnych konsultacji.

19 zł za pierwszy miesiąc czytania RP.PL

Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Raport Bodnara aktem oskarżenia. Co dalej?
Opinie Prawne
Piotr Szymaniak: Jak rząd pozbawił się legitymacji do przywracania praworządności
Opinie Prawne
Marcin Chałupka: Kłopotliwa "alienacja rodzicielska". Nie ma terminu, nie ma problemu?
Opinie Prawne
Marcin J. Menkes: Sytuacja w USA wpłynie na klimat inwestycji zagranicznych
Opinie Prawne
Michał Bieniak: Anarchia prawna zniszczy Polskę szybciej, niż zniszczyła Rzeczpospolitą szlachecką