Dobry zbój nigdy nie łupił ponad miarę

Na jakim etapie są obecnie prace nad nowelizacją ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego? Chodzi o zmianę zasad naliczania i rozdziału tzw. janosikowego.

Waldy Dzikowski:

Sprawozdanie w zasadzie mamy już gotowe. Na ostatnim posiedzeniu podkomisji, której mam przyjemność ?i obowiązek przewodniczyć, Ministerstwo Finansów przedstawiło najnowsze symulacje dotyczące zaproponowanych przez nas zmian.

Przypomnijmy, że prace opierają się na dwóch projektach, które wpłynęły do Sejmu już dwa lata temu.

Tak, pracujemy na bazie projektu obywatelskiego złożonego przez komitet STOP Janosikowe, którego przewodniczącym i reprezentantem jest Rafał Szczepański. Drugi przygotowali posłowie z komisji.

W Sejmie na rozpatrzenie czeka jeszcze jeden projekt, również obywatelski.

Mówi pan o projekcie opracowanym przez organizacje samorządowe i wniesionym w rezultacie akcji „Stawka większa niż 8 mld zł".

Tak, przecież on również dotyczy dochodów jednostek samorządu terytorialnego.

Ale sięga znacznie głębiej, bo zakłada przyznanie samorządom rekompensaty dochodów z budżetu państwa, które samorządy utraciły na skutek wprowadzonych ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych czy zmianach skali podatkowej. Jest to proste sięgnięcie do budżetu państwa po 8 mld zł, których zwyczajnie nie ma.

Tym projektem podkomisja w tej chwili się nie zajmuje. Ograniczamy się wyłącznie do zmian systemu janosikowego.

Sejm czeka na inicjatywę Ministerstwa Finansów?

Nie ukrywam, że taka inicjatywa jest pożądana. Obowiązująca już od dziesięciu lat ustawa o dochodach jednostek terytorialnego w obecnej sytuacji wymaga korekt.

Od 2003 r., kiedy obecnie obowiązująca ustawa została uchwalona, dużo się w naszym kraju zmieniło.

Tak, Polska stała się częścią Unii Europejskiej, pojawiły się zewnętrzne źródła finansowania. Ponadto po latach ożywienia gospodarczego przyszedł kryzys, który dobitnie pokazał, że obecny system wyrównawczy wymaga zmian.

Nie ukrywam też, że my, posłowie, sami ?nie zdołamy przygotować projektu nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z prostej przyczyny – nie posiadamy wszystkich niezbędnych narzędzi. Czeka nas intensywna współpraca ?z Ministerstwem Finansów.

Które jakoś nie pali się do przygotowania nowej ustawy.

Mam sygnały, że toczą się prace przygotowawcze, że są przeprowadzane symulacje, czekamy na efekty i gdy tylko projekt albo chociażby jego założenia się pojawią – jesteśmy gotowi siadać do stołu ?i pracować.

Czyli na razie samorządom pozostaje wiara, ?że sytuacja gospodarcza się poprawi i zaczną rosnąć ich dochody podatkowe.

Przez lata byłem samorządowcem, mam wśród nich wielu przyjaciół, ale moje serce jest podzielone. Z jednej strony – rozumiem ich problemy, jednak z drugiej – czuję odpowiedzialność za państwo i całość finansów publicznych.

Dlatego obecnie skupiam się na tym, jak na nowo podzielić tę pulę pieniędzy, którą dysponujemy, aby było nie tylko solidarnie, ale także sprawiedliwie i efektywnie.

Skoro o efektywności pan wspomniał, ?to czy nie czas zastanowić się wreszcie ?nad wystandaryzowaniem zadań realizowanych przez samorządy?

I z tym problemem trzeba się będzie ?w końcu zmierzyć. Z pewnością nie jest to łatwa materia. Żeby wystandaryzować zadania, trzeba to zrobić porządnie, w obrębie określonych jednostek.

Mamy gminy miejskie i wiejskie, zróżnicowane pod względem ludności. ?To wszystko wymaga uwzględnienia. Nie da się łatwo zrobić jednego standardu ?dla wszystkich.

Może rozwiązaniem byłby pilotażowy test ?w kilku gminach?

Wydaje mi się, że bez programów pilotażowych tego nie da się zrobić. ?To zadanie, które – tak jak projekt nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – wymaga szczegółowych analiz oraz współpracy z kilkoma ministerstwami i organizacjami samorządowymi.

Wróćmy do zmian w janosikowym. Sprawozdanie na temat projektu obywatelskiego i komisyjnego już raz było gotowe i zostało przez posłów odrzucone. ?Czy nie obawia się pan, że ta sytuacja się powtórzy?

Faktycznie, prace nad projektami obywatelskim i komisyjnym zostały przerwane. Wydaje się, że wówczas wszyscy mieliśmy trudności ze zrozumieniem skomplikowanego charakteru tego mechanizmu. Na szczęście po drodze mieliśmy orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wraz z postanowieniem sygnalizacyjnym.

Przypomnijmy: mówi pan o wyroku, który zapadł 31 stycznia 2013 r. w sprawie ?ze skargi dwóch miast: Warszawy i Krakowa.

Dokładnie tak. Orzeczenie to w 100 procentach potwierdziło słuszność naszych prac i ich efektów. To ostudziło emocje ?i pozwoliło wznowić prace nad projektami.

Jak te prace obecnie wyglądają?

Spotykamy się systematycznie również z przedstawicielami Ministerstwa Finansów, które dostarcza nam odpowiednich danych. Na ostatnim posiedzeniu podkomisji ministerstwo przedstawiło symulację skutków proponowanych przez podkomisję zmian obliczoną według najnowszych danych z 2012 r. i następnych lat.

I wynika z nich...