Złej jakości nagranie z rozprawy można skorygować

Tekst pana redaktora Domagalskiego „Czy sąd może orzekać na podstawie złego nagrania", który znalazł się 1 grudnia 2015 r. w „Rzeczpospolitej", zawiera stwierdzenia, z którymi należy polemizować.

Wskazać trzeba, że istnieją rozwiązania prawne dotyczące poprawy złej jakości nagrania z rozprawy. W sytuacji, w której protokół elektroniczny jest trudny do odsłuchania, stosować należy przepisy § 12 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 2 marca 2015 r. w sprawie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia jawnego w postępowaniu cywilnym, wydanego na podstawie art. 158 § 5 kodeksu postępowania cywilnego oraz § 11 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 6 listopada 2014 r. w sprawie środków technicznych służących do utrwalania dźwięku albo obrazu i dźwięku w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, wydanego na podstawie art. 37a kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Według powołanych przepisów, gdy nagranie ma złą jakość, można zastosować urządzenia korygujące lub wzmacniające utrwalony dźwięk lub obraz. Takiej zmiany dokonuje się na zarządzenie przewodniczącego na kolejnej wersji nagrania, a pierwotnie utrwaloną jego wersję zachowuje się w aktach sprawy w postaci niezmienionej. Przewodniczący odnotowuje w aktach sprawy sporządzenie kolejnej wersji nagrania, która również jest załączana do akt. Zmiana dokonana w nagraniu nie może wpływać na treść utrwalonych czynności procesowych. Tego typu operacje dokonywane są przez pracownika sądu, najczęściej informatyka sądowego, a zatem nie jest wymagane korzystanie z usług zewnętrznych.

Pracownik sądu podpisuje każdą wersję nagrania bezpiecznym podpisem elektronicznym. Nagranie jest także opatrzone adnotacjami – tymi samymi, które posiada pierwotna wersja nagrania, co niewątpliwie ułatwia pracę z protokołem elektronicznym.

W opisanej przez pana redaktora sytuacji głos sędziego był słabo słyszalny. Zgodnie z treścią § 85 rozporządzenia ministra sprawiedliwości regulaminu urzędowania sądów powszechnych przewodniczący składu orzekającego czuwa nad prawidłowym zapisem dźwięku albo obrazu i dźwięku, w tym celu w szczególności może zarządzić, aby osoba zwracająca się do sądu lub odpowiadająca na pytania sądu znajdowała się w sali rozpraw we wskazanym miejscu.

Przed wysłaniem nagrania do transkrypcji powinno się sprawdzić jego jakość. Transkrybent bowiem nie dysponuje narzędziami wzmacniającymi utrwalony dźwięk lub obraz i jeśli nagranie przekazane do transkrypcji jest wadliwe, transkrypcja nie usunie tej jego wady. Należy pamiętać, że zasady sporządzania transkrypcji reguluje załącznik nr 1 do zarządzenia ministra sprawiedliwości z 12 grudnia 2003 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej.

Zgodnie z brzmieniem jej pkt 1.1 wszelkie niesłyszalne elementy należy oznaczyć znacznikiem [ns]. Transkrybent nie jest uprawniony do tworzenia własnej wersji wypowiedzi utrwalonych w protokole elektronicznym.

Odnosząc się do wątpliwości sędzi Anity Łazarskiej, wskazać należy, że status transkrypcji również jest określony prawnie. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 158 § 4 kodeksu postępowania cywilnego obowiązującym od 27 października 2014 r. transkrypcja nie jest już załącznikiem do protokołu. Jak wskazywał projektodawca tej nowelizacji kodeksu, załącznik do protokołu jest częścią protokołu posiedzenia i ma na celu uzupełnienie jego treści przez doprecyzowanie wniosków oraz oświadczeń strony składającej załącznik.

Transkrypcja nie powinna być utożsamiana z częścią protokołu, którym jest zapis elektroniczny wraz z pisemnym protokołem. Nie ma zatem możliwości oparcia wydania wyroku czy sporządzenia apelacji wyłącznie na transkrypcji bez uprzedniego zapoznania się z protokołem elektronicznym. Podkreślić należy, że transkrypcja nie ma statusu protokołu ani nie ma mocy dowodowej.

Sposób „naprawy" protokołu elektronicznego opisany został powyżej. Protokół pisemny (tzw. skrócony) ma natomiast status równorzędny z cyfrowym nagraniem dźwięku albo obrazu i dźwięku. Obie części protokołu – pisemna (skrócona) i foniczna bądź audiowizualna – mają równorzędną moc prawną.

Nagranie przebiegu posiedzenia sądowego przez jego stronę na dyktafon czy komórkę nie może zostać zrównane z obecnie funkcjonującym protokołem elektronicznym. Po pierwsze, protokół elektroniczny znajduje się w aktach sprawy, a nie tylko w podręcznych aktach strony postępowania lub jej pełnomocnika.