Kiedy mówimy o mediach publicznych, mamy na myśli na ogół media elektroniczne: radio i telewizję. Dzieje się tak z powodów historycznych. W biznesie medialnym pierwsze były gazety. Postęp techniczny przyniósł rozwój radia, a następnie telewizji. Ten rozwój był jednak regulowany przez państwo, które utrzymywało porządek w eterze i w większości krajów europejskich ustanawiało państwowe monopole radiowe i telewizyjne. Te instytucje znajdowały się pod kontrolą rządów i w skrajnych przypadkach były potężnym instrumentem propagandy, indoktrynacji, a także zastraszania.
W Polsce na przykład w taki sposób użyto mediów elektronicznych po wprowadzeniu stanu wojennego. Lawina obezwładniających kłamstw i gróźb miała przekonać zrewoltowane społeczeństwo o wszechpotędze władzy. W Europie Zachodniej media elektroniczne ewoluowały w kierunku utrzymywanych ze środków publicznych organizacji medialnych spełniających funkcje informacyjne i kulturowe.
Inaczej przebiegał rozwój mediów elektronicznych w Stanach Zjednoczonych. Najpierw rozwinęły się te komercyjne, a dopiero stosunkowo niedawno, bo w latach 60., media publiczne. Powstały jako reakcja na dewastującą rolę wielkich sieci telewizji komercyjnej. Ich produkcję szef amerykańskiego urzędu decydującego o przydziale częstotliwości nazwał „ogromnym śmietniskiem" i apelował o stworzenie ze środków publicznych telewizji wolnej od presji zarabiania pieniędzy i konieczności podlizywania się widzom. Telewizji, która miała informować, edukować, pokazywać programy dla dzieci, wolnej od przemocy, sensacji, idiotycznych sitcomów. Z tej idei zrodziła się Corporation for Public Broadcasting, czyli instytucja dofinansowująca niekomercyjne stacje telewizyjne i radiowe w USA.
Bez większego ryzyka można powiedzieć, że stosunek do mediów publicznych jest miarą rozwoju społeczeństwa demokratycznego. W rozwiniętych demokracjach utrzymywane są one ze środków publicznych, ale rząd i partie polityczne nie oczekują w zamian dyspozycyjności. Nacisk na służbę interesowi publicznemu, ale nie na służbę rządowi, świadczy o rozwiniętej demokracji w stylu brytyjskim, niemieckim lub amerykańskim. Oczekiwanie, że media publiczne będą instrumentem wspierającym przedsięwzięcia władzy, to symptom poważnych schorzeń demokracji.
Pas transmisyjny
W Polsce mediów publicznych w zachodnim rozumieniu nigdy nie było. Rząd Tadeusza Mazowieckiego odziedziczył telewizję po PRL, jako jeden z centralnych urzędów. Było więc rzeczą naturalną, że obsadził ją swoimi ludźmi i próbował zaprząc do popierania swojej polityki. Nowa władza zniosła jednak cenzurę i byłoby niesprawiedliwością opisywać jej stosunek do mediów jako kontynuację obyczajów peerelowskich. Powstała wolna prasa, w tym jadowicie krytyczne „Nie", wychodziła „Trybuna", a plan Balcerowicza krytykowany był i z prawa, i z lewa. Ale rezygnowanie ze służebnej roli radia i telewizji jako instrumentu rządzenia przychodziło nowej elicie politycznej z trudem. Kiedy wybory wygrał Lech Wałęsa, premier Jan Krzysztof Bielecki powołał nowe kierownictwo mediów publicznych.
Porządek medialny ustanowiony w Polsce przez ustawę z roku 1992 oddzielił wprawdzie radio i telewizję od rządu, ale podporządkował je politykom. Skład władz mediów publicznych zawsze odzwierciedlał układ sił w parlamencie, a pluralizm rozumiano jako podział stanowisk między nominatów współrządzących partii politycznych. PiS rządzi sam, więc nie widzi powodu, żeby dzielić się władzą w mediach z innymi. Natomiast nowym osiągnięciem na drodze wymuszania posłuszeństwa jest bezpośrednie podporządkowanie mediów rządowi.
