Jak mówili jaskiniowcy? Poznajemy ich język

Badacze odtworzyli brzmienie słów, jakimi posługiwali się przodkowie dzisiejszych Europejczyków 15 tys. lat temu

Publikacja: 09.05.2013 01:50

Jak mówili jaskiniowcy? Poznajemy ich język

Foto: Fotorzepa, Dariusz Gorajski

Praeuropejczycy pod koniec ostatniego zlodowacenia mówili jednym językiem. Dlatego – jak twierdza naukowcy – słowa, jakimi posługiwali się myśliwi-zbieracze żyjący na terenach dzisiejszej Gruzji, są charakterystyczne dla mieszkańców całego kontynentu.

Wśród odtworzonych słów są: „matka", „człowiek", „ja", „wy". Katalog 23 odtworzonych wyrażeń publikuje w najnowszym wydaniu magazyn „Proceedings of the National Academy of Sciences".

Wyniki badań pomogą archeologom poznać dzieje prehistorii i odtworzyć trasy dawnych wędrówek i kontakty między kulturami.

– Możemy prześledzić echa języka do ok. 15 tys. lat. temu. To czas, który odpowiada mniej więcej końcowi ostatniej epoki lodowcowej – powiedział prof. Mark Pagel z Uniwersytetu Reading w Wielkiej Brytanii, jeden z autorów badań.

Idea uniwersalnego ludzkiego języka jest bardzo stara, jej ślad odnajdujemy w Biblii w przypowieści o wieży Babel z Księgi Rodzaju. Mówiąca jednym językiem ludzkość chciała zbudować wieżę do nieba. Bóg ukarał ich pychę i pomieszał języki, aby ludzie nie mogli się porozumieć.

Poglądu o wspólnym pochodzeniu języków nie podzielają wszyscy językoznawcy. Wielu z nich odtworzenie pierwotnej mowy uważa za niemożliwe. Twierdzą, że najstarsze ślady języków można śledzić do okresu między 3 a 4 tys. lat temu.

Poglądom tym przeczy praca prof. Pagela. Badacz założył, że rozwój języka przebiega podobnie jak ewolucja biologiczna. Najważniejsze słowa, używane do definiowania stosunków społecznych, powinny zmieniać się znacznie wolniej niż inne.

Prof. Pagel  rozpoczął badania od śledzenia, jak szybko zmieniają się słowa w językach nowożytnych. Zidentyfikował najbardziej stabilne wyrazy i stworzył schemat sieci powiązań współczesnych języków.

Następnym krokiem była rekonstrukcja na podstawie zmian, jakim podlega brzmienie wyrazów. Na przykład głoski „p" i „f" zmieniają się w wielu językach. Tak stało się w przypadku łacińskiego „pater" – ojciec, który w języku angielskim ma postać „father".

Ta metoda posłużyła do odtworzenia brzmienia słów sprzed tysięcy lat.

– Jeśli współcześni ludzie spotkaliby swoich przodków z epoki kamienia, mogliby sklecić z tych słów proste wypowiedzi i byliby zrozumiani – powiedział  prof. Pagel. – Ale odtwarzanie języków ma granice. Im dalej sięgamy w przeszłość, tym jest trudniej.

Praeuropejczycy pod koniec ostatniego zlodowacenia mówili jednym językiem. Dlatego – jak twierdza naukowcy – słowa, jakimi posługiwali się myśliwi-zbieracze żyjący na terenach dzisiejszej Gruzji, są charakterystyczne dla mieszkańców całego kontynentu.

Wśród odtworzonych słów są: „matka", „człowiek", „ja", „wy". Katalog 23 odtworzonych wyrażeń publikuje w najnowszym wydaniu magazyn „Proceedings of the National Academy of Sciences".

Pozostało jeszcze 84% artykułu
Nauka
Dlaczego superwulkan Yellowstone nie wybucha? Naukowcy odkryli cenną wskazówkę
Nauka
Kiedy gospodarki są w szoku? Co i jak kształtuje cykle koniunkturalne
Nauka
Obraz, notatki na marginesach. Co staropolskie książki mówią o ich czytelnikach?
Nauka
Etiopskie kazania. Nieznane karty z historii zakodowane w starożytnym języku
Nauka
Niezwykły fenomen „mlecznego morza”. Naukowcy bliżej rozwiązania zagadki