We Francji archeolodzy odkopują starożytny rzymski port

Wykopaliska w Narbonne w regionie Langwedocja-Roussillon, w departamencie Aude, prowadzi zespół z Laboratorium Archeologii Społeczeństw Śródziemnomorskich CNRS – Centre National de la Recherche Scientifique. Ich zakończenie planowane jest za cztery lata. Kieruje nimi dr Corinne Sanchez.

Odkrycia dokonano na terenach bagiennych, pod kilkumetrową warstwą osadów. Archeolodzy rozpoczęli prace od wierceń i badań geofizycznych. Ujawniły one obecność pod powierzchnią ziemi dużych struktur. Badacze przypuszczali, że są to obiekty portowe, ponieważ antyczne źródła pisane wymieniają Narbo jako jedną z pierwszych rzymskich kolonii i jeden z największych rzymskich portów morskich. Wykopaliska w pełni to potwierdziły.

[srodtytul]Wielkie składowisko[/srodtytul]

Galia Narbonensis, czyli Galia Narbońska, była prowincją rzymską na terenie Galii, zajmowała obszar dzisiejszej Langwedocji i Prowansji. Prowincja powstała w 121 roku p. n. e. Rzymianie nazywali ją Provincia Nostra – Nasza Prowincja, w skrócie Provincia, stąd współczesna nazwa Prowansja. Jej antyczną stolicą było Narbonne.

W ciągu dwóch tysiącleci linia brzegowa cofnęła się, obecnie pozostałości portu (stanowiska Port-la-Nautique i Castelou) oddalone są od morza o blisko 12 km. Tegoroczne prace ujawniły istnienie w starożytności kanału – dotychczas zlokalizowano odcinek długości 60 m – dochodzącego do rozległego placu magazynowego. Składowano na nim wielkie naczynia, w których przechowywano towary płynne oraz sypkie, takie jak zboże, oliwę, wino. Na placu zachowały się fragmenty takich kilkusetlitrowych glinianych naczyń.

To skłania badaczy do przypuszczenia, że towary te były przewożone statkami luzem, właśnie w takich ogromnych naczyniach. Wyładowywano je w porcie i dopiero tutaj rozlewano do mniejszych naczyń, amfor mieszczących 6, 12 i 26 litrów.

Na placu składowano także rudę żelaza. Naukowcy natrafili na duże skawalone bryły utlenionej rudy, przed dwoma tysiącleciami przeznaczonej do transportu.

[srodtytul]Wciągarki i żurawie[/srodtytul]

Wykopaliska potwierdzają, że port był technicznie przystosowany do takiego przeładunku. Odkryto w nim system mocowania dźwigów – wciągarek i żurawi. Wspierały się na podporach z wielkich drewnianych kloców. Drewniane elementy – między innymi ponad 200 różnego rodzaju pali – zachowały się w Narbonne w bardzo dobrym stanie, ponieważ przebywały w wilgotnym środowisku pozbawionym dostępu powietrza. Analiza laboratoryjna tych drewnianych elementów pozwoli zrekonstruować skład antycznych lasów w regionie Narbonne. Zachowane na nich ślady narzędzi, jakimi obrabiano drewno, pozwolą odtworzyć technikę pracy starożytnych cieśli, a być może także innych rzemieślników.

Na stanowisku Castelou archeolodzy przeprowadzili wiele sondaży. Ujawniły one istnienie dwóch nabrzeży służących do wyładunku towarów. Zbudowano je z różnych materiałów, przede wszystkim z surowych kamieni, ale także z elementów pochodzących z rozbiórki starych domów, a nawet porozbijanych glinianych amfor.

Archeolodzy znaleźli tkwiące w nabrzeżach, także użyte do ich budowy kamienie niewystępujące w regionie, na przykład bazalt i ofiolit (skała magmowa). Kamienie te trafiły do Narbonne jako balast statków przybywających z daleka i zostały w ten sposób wtórnie spożytkowane.

Na nabrzeżach kończyła się starożytna droga łącząca miasto z portem. Badania wykazały, że także jedna z plaż była przystosowana do tego, aby mogły do niej przybijać małe jednostki.

[srodtytul]Starożytne okno na świat[/srodtytul]

Zmysł praktyczny ludzi związanych z portem był bardzo duży. Rozmaite elementy architektoniczne, pochodzące z rozbieranych domów, magazynów, a nawet świątyń, były używane do wzmacniania pobocza portowej drogi.

Tegoroczne wykopaliska w Narbonne potwierdzają, że w czasach cesarstwa był to jeden z najważniejszych rzymskich portów (najważniejszym i największym była Ostia koło Rzymu). Jego rozbudowa nastąpiła w I i II wieku, za panowania cesarzy Klaudiusza i Hadriana.

Właśnie z tego okresu pochodzą setki przedmiotów codziennego użytku, narzędzi, monet, ozdób wydobywanych podczas wykopalisk na terenie portu. Pochodzą one z całego regionu Morza Śródziemnego oraz z terenów leżących na północ od Alp i Karpat. Dowodzą, że kontakty z całym znanym i dostępnym wówczas światem i wymiana na wielką skalę były prowadzona świadomie. Natomiast morze już wtedy łączyło ludy, a nie dzieliło.

[ramka][srodtytul]Narbo – drugi co do wielkości port Rzymu [/srodtytul]