Ognik na tle olbrzyma

Na tle jasnej poświaty udało się zauważyć maleńki świecący punkt. Początkowo naukowcy myśleli, że jest to wada urządzenia. Analiza kolejnych obrazów potwierdziła jednak, że jest to planeta. – Znalezienie i zidentyfikowanie planety w intensywnym świetle gwiazdy to naprawdę trudna rzecz – wyjaśnia Anne-Marie Lagrange z Obserwatorium Astronomicznego w Grenoble, szefowa zespołu badawczego. – Byliśmy w stanie osiągnąć to po bardzo precyzyjnej selekcji wszystkich obrazów, jakie uzyskaliśmy podczas wielokrotnego fotografowania w podczerwieni.

[wyimek]Dysk wokół gwiazdy Beta Pictoris przypomina tworzący się Układ Słoneczny [/wyimek]

Beta Pictoris jest dobrze znaną gwiazdą, drugą co do wielkości w gwiazdozbiorze Malarza. Od Ziemi dzieli ją około 70 lat świetlnych. Można ją znaleźć na południowym niebie, niewidocznym z Polski. Znacznie młodsza od Słońca, liczy 12 milionów lat. Jest dwa razy masywniejsza i dziesięć razy jaśniejsza od Słońca.

[srodtytul]Obłoki gwiezdnego pyłu[/srodtytul]

Gwiazdę otacza pyłowy dysk. Powstał po kolizji większych brył materii, które zderzyły się ze sobą. Naukowcy uważają, że dysk jest podobny do Układu Słonecznego na początku jego istnienia. Po raz pierwszy został sfotografowany w 1984 roku.

Z Ziemi widać go z boku, niemal dokładnie od strony krawędzi. Olbrzymi naleśnik rozciąga się na przestrzeni kilkudziesięciu miliardów kilometrów. Wypełniają go drobiny pyłu rozgrzanego do ponad 1000 st. Celsjusza. Zdjęcia wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a ujawniły tajemnicze wygięcie dysku. Po dziesięciu latach analiz uczeni doszli do wniosku, że gwiazdę otacza nie jeden, ale dwa nachylone względem siebie dyski. Istnienie drugiego dysku naukowcy mogli wytłumaczyć jedynie istnieniem planety w pobliżu gwiazdy.

Masywny glob, krążąc po odchylonej od pierwotnego dysku orbicie, pociągnął za sobą sporą ilość materii, która uformowała drugi dysk. Naukowcy uważają, że perturbacje w dysku obiegającej gwiazdę materii powodują też komety spadające na gwiazdę.

[srodtytul]Optyka z komputerem[/srodtytul]

– Fakty te wskazywały na istnienie masywnej planety obiegającej gwiazdę w odległości pięć – dziesięć razy większej niż odległość Ziemia – Słońce – powiedziała Anne-Marie Lagrange. – Ale obserwacja przestrzeni tak blisko odległej gwiazdy to prawdziwe wyzwanie.

Od 2003 roku zespół wykorzystuje instrument NAOS – CONICA Bardzo Dużego Teleskopu (VLT). Zespół czterech teleskopów z optyką adaptatywną wchodzi w skład Europejskiego Laboratorium Południowego na wysokości 2635 m n. p. m. na pustyni Atakama w Chile.

Optyka adaptatywna pozwala wyeliminować zaburzenia powodowane drganiami atmosfery. Komputer steruje ruchem lustra, które, poruszając się w bardzo niewielkim zakresie, koryguje błędy w otrzymywanym obrazie.