Gdzie zostanie pochowany papież? Kiedy mogą rozpocząć się wybory następcy?

Śmierć papieża rozpoczyna w Watykanie okres sede vacante. Swoje urzędy z mocy prawa tracą wszyscy prefekci dykasterii. Stolica Apostolska nie przestaje działać, ale przechodzi w stan zarządu tymczasowego. Podjęcie strategicznych decyzji pozostawia się nowemu papieżowi, bieżącą działalność prowadzą kardynałowie. Prawie wszystko jest w tej materii jasne. Regulują je dokumenty wydane jeszcze przez Jana Pawła II, modyfikowane przez Benedykta XVI oraz wydane przez Franciszka.

Czytaj więcej

Kościół

Nie żyje papież Franciszek

„O 7:35 rano biskup Rzymu, Franciszek, powrócił do domu Ojca. Całe jego życie było poświęcone słu...

Kto i gdzie oficjalnie stwierdza śmierć papieża?

Czas sede vacante rozpoczyna się wraz ze śmiercią papieża. Zgon stwierdzają lekarze, ale wedle konstytucji apostolskiej „Universi Dominici Gregis o wakansie Stolicy Piotrowej” z 1996 roku powinien ją oficjalnie stwierdzić kardynał kamerling – purpurat stojący na czele Kamery Apostolskiej (obecnie jest nim kard. Kevin Farrell). Towarzyszyć mu mają mistrz papieskich ceremonii liturgicznych, prałaci, sekretarz oraz kanclerz Kamery Apostolskiej.

Wydane za pontyfikatu Jana Pawła II regulacje dotyczące pochówku papieża poszerzają to grono o substytuta Sekretariatu Stanu, najbliższych współpracowników zmarłego oraz dyrektora Służby Zdrowia Państwa Watykańskiego. W ich obecności sporządzany jest oficjalny akt zgonu. Wedle przepisów Jana Pawła II stwierdzenie zgonu miało odbywać się w pokoju, w którym zmarł papież. Franciszek zmodyfikował ten przepis w 2024 r. i postanowił, że ma się to odbyć w papieskiej kaplicy.

Czytaj więcej

Kościół

Franciszek – papież poza schematami

Papież Franciszek zaskakiwał niemal na każdym kroku, uważano go za człowieka kontrowersyjnego. Al...

Jak wieść o zgonie papieża przekazywana jest światu?

Po oficjalnym stwierdzeniu zgonu kardynał kamerling ma zapieczętować pokój oraz pracownię papieża. Przepisy zezwalają na to, by papiescy domownicy – jeśli takowi byli – mogli zostać w apartamencie papieskim aż do zakończenia ceremonii pogrzebowych. Po ich zakończeniu kamerling ma opieczętować cały apartament.

Do kamerlinga należy także zawiadomienie o śmierci papieża kardynała wikariusza Rzymu, który powinien ogłosić wiadomość światu. Kamerling obejmuje także zarząd nad Pałacem Apostolskim, Pałacem na Lateranie oraz rezydencją w Castel Gandolfo. O zgonie papieża kamerling ma także poinformować dziekana Kolegium Kardynalskiego (obecnie 90-letni kard. Giovanni Battista Re), który przekazuje informację wszystkim członkom Kolegium Kardynałów oraz korpus dyplomatyczny akredytowany przy Stolicy Apostolskiej.

Papież zostanie pochowany w dwóch, a nie w trzech, jak było dotąd, trumnach

Po oficjalnym stwierdzeniu zgonu ciało zmarłego papieża jest konserwowane i ubierane w szaty pontyfikalne. Dotąd składano je na marach i w uroczystej procesji przenoszono do Bazyliki Watykańskiej, gdzie wszyscy mogli oddać zmarłemu hołd. Do trumny zwłoki papieża przekładano rankiem w dniu pogrzebu. Franciszek zmodyfikował ten obrzęd. Zdecydował, że ciało ma być od razu włożone do trumny i w niej zostać przeniesione do Bazyliki Watykańskiej i wystawione na widok publiczny.

Czytaj więcej

Miejsca

Watykan otworzył drzwi do „miasta umarłych”, po raz pierwszy w historii

Dyrekcja Muzeów Watykańskich zdecydowała o otwarciu podziemnego „miasta umarłych” znajdującego si...

Franciszek zredukował też liczbę trumien. Dotąd bowiem ciało papieża składano do trzech: najpierw cyprysowej, potem cynkowej i na końcu drewnianej. Teraz ma być złożone do dwóch: drewnianej i cynkowej. Inne elementy ceremonii pogrzebowej papieża zostały właściwie bez zmian. Nowy rytuał dostosował też teksty biblijne i liturgiczne do mszału używanego w Kościele od 2008 roku.

Kiedy powinien odbyć się pogrzeb papieża

Wedle przepisów pogrzeb papieża powinien odbyć się między czwartym a szóstym dniem po śmierci, chyba żeby zaistniały inne szczególne racje. Kardynałowie zaś od dnia śmierci papieża przez dziewięć kolejnych dni mają odprawiać nabożeństwa żałobne za spokój jego duszy. Datę pogrzebu teoretycznie winni ustalić członkowie Kolegium Kardynalskiego (obecnie ponad 250 purpuratów), którzy będą zjeżdżać do Rzymu i codziennie spotykać się na tzw. kongregacjach. W praktyce data jest proponowana przez kamerlinga w porozumieniu z mistrzem ceremonii papieskich i na kongregacji po prostu zatwierdzana. Sama msza pogrzebowa – tak jak dotychczas – powinna odbyć się na pl. św. Piotra. Przewodniczy jej dziekan Kolegium Kardynalskiego, po liturgii trumna z ciałem przenoszona jest do grobu.

Czytaj więcej

Świat

Świat żegna w Watykanie papieża Benedykta XVI

W Watykanie odbyły się uroczystości pogrzebowe papieża emeryta Benedykta XVI, który zmarł 31 grud...

Tradycyjnym miejscem pochówku papieży jest Bazylika św. Piotra, ale wielu pochowano w innych miejscach. Tak będzie także z Franciszkiem, który zdecydował, że chce być pochowany w Bazylice Matki Bożej Większej, którą zazwyczaj nawiedzał przed udaniem się w podróż zagraniczną i po powrocie z niej. Miejsce jego pochówku – co zdradził w swojej autobiografii – jest przygotowane w pomieszczeniu, w którym obecnie przechowywane są kandelabry, obok marmurowej figury Regina Pacis. Oznacza to, że Franciszek będzie pierwszym po ponad 120 latach papieżem pochowanym poza Bazyliką Watykańską. Ostatnim papieżem pochowanym poza jej murami był zmarły w 1903 r. Leon XIII, spoczął w bazylice św. Jana na Lateranie. 

Wola bycia pochowanym w Bazylice Matki Bożej Większej oznacza, że trumna z ciałem będzie musiała zostać przetransportowana z placu św. Piotra na miejsce pochówku. Nie wiadomo na razie, w jaki sposób to nastąpi. W 1903 r., gdy w Watykanie zmarł Leon XIII, w Bazylice św. Jana na Lateranie nie było przygotowanego dla niego grobowca. Ciało złożono tymczasowo w kościele świętych Wincentego i Anastazego, gdzie przeniesiono je w uroczystej procesji – dopiero po 21 latach po śmierci trumnę przeniesiono do Bazyliki św. Jana.

W XX w. Rzym dwukrotnie był świadkiem konduktów papieskich. Papież Pius XII zmarł w 1958 r. w Castel Gandolfo. Jego ciało przewieziono w trumnie do Rzymu – do Bazyliki św. Jana na Lateranie – autem. Na całej trasie papieża żegnały tłumy. Z Lateranu na Watykan zwłoki papieża – wciąż wiezione samochodem – poprzedzała uroczysta procesja kardynałów, biskupów, księży. Dopiero tuż przed placem św. Piotra odkrytą trumnę wzięto na ramiona i wniesiono do Bazyliki św. Piotra. W Castel Gandolfo zmarł także w 1978 r. Paweł VI i jego ciało także w uroczystym kondukcie zostało przeniesione na Watykan. Także i tym razem najpewniej trumna z ciałem papieża zostanie przeniesiona w uroczystej procesji.

Jak zarządzany jest Watykan? Kto podejmuje decyzje

Co z zarządzaniem Watykanem w sytuacji, gdy prawie wszyscy szefowie dykasterii łącznie z sekretarzem stanu tracą urzędy? Prawie, bo nie ustaje władza Penitencjarza Wielkiego oraz Jałmużnika Papieskiego, a także legatów papieskich. Dykasteriami w zakresie spraw bieżących kierują dotychczasowi sekretarze, a sprawy większej wagi należy przedkładać na kongregacjach kardynałom. Administracja zatem działa. Odkładane są tylko te sprawy, które wymagają aprobaty papieskiej.

Kongregacje są dwojakiego rodzaju. Generalne, w których uczestniczą wszyscy obecni w Rzymie członkowie Kolegium Kardynalskiego (przyjeżdżający w kolejnych dniach po śmierci papieża dołączają po prostu do spotkań). Załatwiane są sprawy zwyczajnego zarządu i takie, które nie mogą czekać. Kardynałowie zatwierdzają m.in. wydatki Stolicy Apostolskiej w czasie sede vacante. Co prawda prawo przyznaje kardynałom wydawanie różnorakiego rodzaju dekretów, ale obowiązują one jedynie do dnia wyboru nowego papieża. Aczkolwiek nowy papież może je następnie potwierdzić. Generalnie obowiązuje zasada, że w czasie wakansu niczego nie należy zmieniać. Stąd też sprawy większej wagi odkłada się dla nowego papieża.