Z dzisiejszej perspektywy możemy stwierdzić, że polskie regiony dojrzały, okrzepły, stały się bardzo prężnymi i ważnymi centrami rozwoju. Historia pokazuje, że samorządy znacznie rozwinęły się w obszarach infrastruktury, zarządzania, wykorzystania technologii cyfrowych, są otwarte na wdrażanie innowacji w swojej działalności. Innowacje w tym przypadku obejmują m.in. koordynację działań między instytucjami, tworzenie partnerstw i programów współpracy, nowe technologie informacyjno-komunikacyjne, udoskonalanie procesów administracyjnych, partycypację sektora komercyjnego i organizacji pozarządowych, e-usługi dla mieszkańców czy zarządzanie scentralizowanymi bazami danych.
Inwestycje infrastrukturalne nieprzerwanie stanowią fundament rozwoju polskiej gospodarki. Wpływają one bowiem istotnie na jakość życia społeczeństwa poprzez wzrost aktywności ekonomicznej oraz generowanych dochodów, czy umiejscowienie kraju w międzynarodowej wymianie gospodarczej.
W Polsce szczególna rola przypada inwestycjom realizowanym przez podmioty samorządowe, jako że funkcjonują one najbliżej społeczności lokalnych oraz bezpośrednio odpowiadają na zgłaszane przez mieszkańców potrzeby. Między innymi na tej podstawie władze lokalne definiują kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego danego regionu. Wśród obszarów, które znajdują się w gestii władz lokalnych i są objęte działaniami inwestycyjnymi można wskazać osobowy transport publiczny, w tym rozwój lokalnej sieci drogowej, tramwajowej, kolejowej, regionalne porty lotnicze, zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, odbiór i utylizację odpadów, komunalne budownictwo mieszkaniowe, służbę zdrowia, szkolnictwo, czy obiekty o charakterze sportowym, rekreacyjnym, kulturalnym.
Pomimo zrealizowanych od roku 1989 inwestycji o olbrzymiej skali, nadal dostrzegamy duże potrzeby w tym zakresie. Polskie społeczeństwo i polska gospodarka ciągle się rozwijają, pojawiają się nowe wyzwania, co generuje zapotrzebowanie na kolejne przedsięwzięcia. W tym kontekście kluczowym zagadnieniem, które limituje zdolność do realizowania dalszych zadań inwestycyjnych jest dostęp do źródeł finansowania. Głównymi źródłami pozyskiwania przez samorządy kapitału na inwestycje są, w uproszczeniu, środki unijne oraz dług. Planując swoje budżety, włodarze samorządowi muszą również uwzględniać ograniczenia wynikające w szczególności z art. 242 oraz 243 ustawy o finansach publicznych, które określają maksymalny dopuszczalny poziom obciążeń wynikających z obsługi zadłużenia.
Odpowiedzią na powyższe ograniczenia było wykreowanie szeregu metod, które znacząco zwiększają możliwości inwestycyjne sektora samorządowego. Obejmują one w szczególności powierzenie realizacji zadań własnych spółkom komunalnym oraz partnerstwo publiczno-prywatne.
Obecnie, na szczególną uwagę zasługuje nowy kierunek, który coraz bardziej interesuje samorządowców – finansowanie o charakterze „ESG”, w szczególności „zielone” i „społeczne”. Ma to wielkie znaczenie w kontekście trwającego procesu transformacji energetycznej Polski, która wymaga zaangażowania kapitału o niespotykanej do tej pory wartości.
– Nie bez racji podkreśla się, że przekształcanie energetyki z tradycyjnej na bardziej nowoczesną przynosi efekty nie tylko ekologiczne, ale przede wszystkim ekonomiczne. Co za tym idzie, nowoczesne oszczędzanie może stać się efektywnym źródłem środków niezbędnych do inwestowania. Dzięki niemu, poprzez oszczędność zasobów, będzie rósł kapitał niezbędny do codziennego i sprawnego zarządzania miastem czy gminą – podkreśla Jerzy Kwieciński, wiceprezes Banku Pekao S.A., nadzorujący Pion Bankowości Korporacyjnej, Rynków i Bankowości Inwestycyjnej.
p. Jerzy Kwieciński
Z uwagi na to, że instrumenty finansowe ESG dopiero pojawiają się na naszym rynku oraz, że proces tworzenia warstwy legislacyjnej nadal trwa, istotna staje się rola edukacyjna instytucji finansowych, które już funkcjonują w tym obszarze i posiadają odpowiednie know-how. Bank Pekao jest przykładem takiej instytucji, która posiada doświadczenie, wyspecjalizowane jednostki organizacyjne i prowadzi szeroko zakrojone działania informacyjne. Finansowanie o charakterze ESG postrzegane jest jako duży potencjał, nie tylko przez pryzmat prowadzenia biznesu bankowego, ale też jako jedna z możliwości pozyskania dla inwestycji publicznych kapitału finansowego na atrakcyjnych warunkach. Jak pokazują bowiem zarówno doświadczenia światowe, jak również dotychczasowe krajowe, kapitał ESG może być tańszy i o dłuższych okresach zapadalności w porównaniu ze standardową ofertą sektora finansowego dla tego typu przedsięwzięć.
Bank Pekao od wielu lat współpracuje z szeroko rozumianym sektorem publicznym, w tym samorządowym, we wszystkich obszarach swoich usług. Bank współpracuje z co czwartą gminą w kraju, co trzecim powiatem, z jedenastoma polskimi metropoliami spośród dwunastu funkcjonujących. W szczególności finansuje różnorodne przedsięwzięcia inwestycyjne realizowane przez podmioty komunalne w całym spektrum ich działalności. Wspiera także swoich partnerów samorządowych w kreowaniu optymalnych rozwiązań w obszarze finansowania różnorodnych projektów, czy optymalizacji (w tym kosztowej) procesu świadczenia usług publicznych na rzecz społeczeństwa.
Bank Pekao może poszczycić się uczestniczeniem w szeregu tego typu przedsięwzięć w następujących obszarach:
- partnerstwo publiczno-prywatne: współfinansowanie w formule PPP największego w Polsce komunikacyjnego projektu samorządowego dotyczącego budowy nowej linii tramwajowej w Krakowie wraz z europejskimi bankami rozwoju EBI i EBOR oraz krajowym PFR. O skali przedsięwzięcia mogą świadczyć liczby – łączny budżet inwestycyjny ponad 1 mld zł, udział Banku Pekao ponad 570 mln zł, 4,5 km długości linii, w tym 1,2 km w tunelu;
- emisje obligacji przychodowych: w tym pierwszy w Polsce program emisji obligacji przychodowych (wodociągi i kanalizacja w Bydgoszczy), pierwsza emisja w sektorze publicznego transportu komunalnego (budowa linii tramwajowej wraz z zakupem taboru w Łodzi);
- emisje obligacji zielonych: w tym pierwsza w Polsce emisja obligacji komunalnych (przez Miasto Łódź), czy emisja obligacji przez warszawskie MPO w celu sfinansowania budowy największego w Polsce zakładu utylizacji odpadów komunalnych;
- kreowanie nowych instrumentów rynku kapitałowego, do których możemy zaliczyć powołanie pierwszych w Polsce samorządowych FIZ oraz FIO, czy emisję publicznych listów zastawnych.
Pekao jest również bardzo aktywnym uczestnikiem krajowego rynku obligacji, w szczególności emitowanych przez podmioty komunalne. W 2023 roku Bank brał udział w wielu programach emisji obligacji realizowanych przez samorządy, m.in. miasto Łódź (500 mln zł), Kraków (300 mln zł), Lublin (250 mln zł), Toruń (140 mln zł), czy Zabrze (50 mln zł). O roli Banku Pekao w finansowaniu przedsięwzięć sektora komunalnego świadczy również to, że w ubiegłym roku zorganizował i zagwarantował blisko 90% wszystkich programów emisji obligacji emitowanych przez spółki komunalne w Polsce (na podstawie danych Fitch Ratings).
Bank Pekao, pełniąc rolę agenta emisji oraz agenta płatniczego, w minionym roku był zaangażowany w emisję łódzkich obligacji o wartości pół miliarda złotych. To kolejna odsłona współpracy między Łodzią a Pekao: trzy lata temu bank współorganizował dla Łodzi pierwszą w Polsce emisję zielonych obligacji komunalnych – dodaje Jerzy Kwieciński.
To tylko przykłady szerokiej i efektywnej współpracy Banku Pekao z partnerami z sektora publicznego. O skali zaangażowania Banku Pekao może świadczyć to, że podczas ostatnich 14 lat bank udzielił sektorowi samorządowemu finansowania w łącznej kwocie około 55 mld zł, osiągając bardzo duże udziały w finansowaniu zakładów utylizacji odpadów, infrastruktury lotniskowej, inwestycji komunalnych spółek kolejowych i tramwajowych czy stadionów. Pekao bierze również aktywny udział w rozwoju rynku PPP (Partnerstwo Publiczno-Prywatne), nie tylko poprzez uczestniczenie w finansowaniu największych w Polsce tego typu projektów, ale również prowadząc działania w zakresie promocji tej metody.
Analizując inwestycyjne dokonania samorządów na przestrzeni ostatnich lat oraz biorąc pod uwagę ich kondycję finansową i niedobory wolnych środków na potrzebne projekty, z całą mocą należy stwierdzić, iż samorządy zrobiły ogromny postęp, jeżeli chodzi o zarządzanie finansowe i świadomość różnych form i metod finansowania swojego rozwoju. Obecnie samorządy sięgają po najbardziej wyrafinowane narzędzia, które w przeszłości były domeną przede wszystkim podmiotów komercyjnych z rozbudowanymi służbami finansowymi i wysokopoziomowym know-how. Oczywiście, o sukcesie można mówić tylko wówczas, jeśli samorząd ma sprawdzonego, doświadczonego partnera finansowego z kapitałami pozwalającymi na realizację potrzebnych projektów.
Materiał Promocyjny
