Odpłatności za dyżury adwokatów i radców. Jest odpowiedź resortu sprawiedliwości

Zarówno rządowy, jak i poselski projekt nowelizacji k.p.k., które gwarantują podejrzanemu prawo do kontaktu z obrońcą już od pierwszego przesłuchania, wprowadzają obowiązek nieodpłatnych dyżurów dla obrońców, o czym napisaliśmy w środowym wydaniu „Rz”. Adwokaci i radcowie prawni mają otrzymywać wynagrodzenie tylko w przypadku faktycznie udzielonej pomocy.

Adwokaci już i tak dyżurują za darmo

Tymczasem, jak podnoszą adwokaci, konieczność pozostawania w gotowości, by maksymalnie w ciągu trzech godzin stawić się w prokuraturze lub na posterunku policji, stanowi istotne ograniczenie tak w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Zadaniem m.in. mec. Przemysława Rosatiego, prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, także gotowość do niesienia pomocy powinna zatem wiązać się z jakąś formą gratyfikacji finansowej.

Dlaczego zatem nie przewidziano tego w projekcie? W odpowiedzi, która dotarła do nas już po wysłaniu wczorajszego wydania do drukarni, MS przypomina, że już dzisiaj dyżury adwokackie są pełnione przez adwokatów i radców prawnych w związku z postępowaniem przyspieszonym.

Czytaj więcej

Prawo karne

Areszt tymczasowy ma trwać jeden miesiąc

Ubiegając się o przedłużenie tymczasowego aresztu prokurator będzie musiał wykazać jakie czynności planuje w tym czasie przeprowadzić. Możliwość stosowania aresztu tylko z powodu grożącej surowej kary będzie znaczenie ograniczona - to pomysły posłów Trzeciej Drogi.

 – Zgodnie z art. 517 § 1 k.p.k. „W celu umożliwienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy w postępowaniu przyspieszonym ustanawia się obowiązek pełnienia przez adwokatów i radców prawnych dyżurów w czasie i miejscu ustalonym w odrębnych przepisach”. Aktualnie za pełnienie dyżuru adwokat i radca prawny nie otrzymują wynagrodzenia – tłumaczy Milena Domachowska z biura prasowego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Jak dodaje MS, kwestie odpłatności za dyżury adwokackie nie stanowią materii prawa karnego, co potwierdza opinia Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego.

– Jeśli idzie o kwestię wynagrodzenia za dyżury adwokatów i radców prawnych pełnionych zgodnie z przepisami rozporządzenia z 23 czerwca 2015 r. na potrzeby udzielania pomocy prawnej zatrzymanym i w postępowaniu przyspieszonym, to należy podkreślić, iż jest to zagadnienie w istocie leżące poza zakresem regulacji kodeksu postępowania karnego – czytamy w opinii komisji kodyfikacyjnej.

Niezależnie od tego, zdaniem komisji, kwestia wprowadzenia wynagrodzenia za dyżury obrończe uzależniona jest od rozstrzygnięcia, w jakim stopniu owe dyżury powiązane są ze sferą realizacji przez samorząd adwokacki i samorząd radcowski (i ich członków) zadań o wymiarze publicznym, a więc zadań, które stanowią przejaw działalności tych samorządów na rzecz dobra wspólnego.

Czytaj więcej

Zawody prawnicze

Adwokaci i radcowie mają dyżurować za darmo? Bez pieniędzy za samą gotowość

Zatrzymany będzie miał prawo do natychmiastowej pomocy obrońcy już od pierwszego przesłuchania. Jednak państwo chce płacić tylko za świadczoną pomoc, a nie gotowość do jej udzielenia.

Systemowy problem pomocy prawnej dla ubogich

 – Z drugiej strony należy też niewątpliwie wziąć pod uwagę, z jakimi obciążeniami i ograniczeniami wiąże się in concreto realizacja obowiązku pełnienia dyżurów i czy stopień natężenia tych niedogodności wymaga, aby zostały one zrekompensowane poprzez odpowiednią sumę pieniężną („wynagrodzenie”). W końcu rozstrzygnięcie omawianej kwestii musi również uwzględniać, jakie środki (z budżetu państwa, budżetu jednostki samorządu terytorialnego, budżetu organu samorządu adwokackiego lub radcowskiego) miałyby zostać wyasygnowane na pokrycie owego „wynagrodzenia” – wskazują autorzy opinii. Podkreślają jednocześnie, że kwestia odpłatności dyżurów obrończych jest ściśle powiązana z generalnym problemem oceny prawidłowości funkcjonowania systemu pomocy prawnej dla osób ubogich oraz ukształtowania tego systemu w sposób zapewniający efektywne uzyskiwanie przez jednostki ochrony prawnej.

– Zagadnienie odpłatności dyżurów stanowi więc wycinek szerszego problemu, czy system pomocy prawnej z urzędu aktualnie funkcjonujący w Polsce jest optymalny i prawidłowo realizuje swoje zadania w praktyce, a także czy przyjęty obecnie sposób finansowania tych usług sprzyja zapewnieniu ich odpowiedniego poziomu, a funkcjonujący system pozwala na uzyskanie z wydatkowanych z budżetu państwa środków najlepszych możliwych efektów – wskazują autorzy opinii, którą posiłkuje się MS.