Nocne rozmowy pod krzyżem

Zgrzewki z wodą mineralną, termosy, torby z prowiantem, koce – obrońcy krzyża ustawionego w czasie żałoby narodowej przed Pałacem Prezydenckim w nocy z wtorku na środę rozbili tam prawdziwe obozowisko.

– Mamy wszystko, co potrzeba – ucina jedna z kobiet. Otwiera kwiecisty parasol i usadawia się na rozkładanym stołku.

– I tak co noc. Śpią na składanych fotelach i stołeczkach – mówi „Rz” pani Maria, emerytka mieszkająca na pobliskiej ulicy Oboźnej. Często przychodzi wesprzeć obrońców krzyża. – Nie było mnie, gdy chciano zabrać krzyż. Dopiero wieczorem wróciłam do Warszawy – opowiada. – Strasznie padało, a ja mam trzy parasole. Gdybym była w domu, tobym je przyniosła obrońcom krzyża. Zaraz pójdę do domu zrobić im chociaż coś do jedzenia.

[srodtytul]My wygraliśmy, wy przegraliście[/srodtytul]

Mimo zbliżającej się północy spokoju przed pałacem nie ma. Około 20 obrońców krzyża przekrzykuje się z podobną liczebnie grupą młodzieży, która wyszła z pobliskich lokali. Niektórzy jeszcze z kuflami w dłoni. Melodia religijnych pieśni miesza się z okrzykami młodzieży: „Wyciąć krzyż”, „Ateiści też mają prawo żyć”.

– Co tu się dzieje? – pytamy mężczyznę w czerwonej koszuli z plakietką „Brońcie krzyża”.

– To się dzieje, że krzyż zostaje. My wygraliśmy, a wy przegraliście, więc się stąd wynoście – wygraża pięścią.

Agresja z obu strona narasta. Część młodzieży przedrzeźnia modlących się, popycha ich, zabiera im transparenty. Wymiany zdań czasem kończą się dyskusją, ale częściej wyzwiskami.

– Symbolika tego typu powinna być trzymana z dala od instytucji państwowych – uważa Jacek (ok. 20 lat), który przed pałac przyszedł ze znajomymi prosto z imprezy. – Tych oszołomów powinno się rozpędzić siłą.

Pani Barbara, emerytka z Warszawy, przed pałacem jest co wieczór. Często zostaje do rana. – Ktoś musi pilnować krzyża. Inaczej by go po cichu nocą wynieśli – tłumaczy. – Nie możemy na to pozwolić. Tu mieszkał prezydent Lech Kaczyński. Krzyż właśnie tu powinien zostać.

Waldemar Januszewski, który z 12-letnią córką Olą przyjechał z Białogardu: – Byłem tu, kiedy harcerze go stawiali. Pomagałem go nieść i ustawiać. Polacy byli wtedy zjednoczeni. To były piękne chwile, a krzyż jest ich symbolem. To symbol i część tożsamości naszego narodu. Był z nami w trudnych momentach, podczas zaborów i wojen. Nawet komunistom nie udało się go usunąć.

– Chcemy czcić pamięć tych, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej. To dla nas bardzo ważne – dodaje Ola ze łzami w oczach.

Inni obrońcy zapewniają, że są gotowi zgodzić się na przeniesienie krzyża, ale muszą zobaczyć gotowy pomnik lub tablicę, która go zastąpi. – W zapewnienia władzy nie wierzymy – twierdzi ok. 30-letni Michał.

– Polska to nie jest państwo wyznaniowe. Krzyże do kościołów – ripostuje student Daniel.

[srodtytul]Ja fanatyczką?[/srodtytul]

– Większość zaczepiających jest kompletnie pijana – żali się Michał Siermiński, który przyszedł przed pałac bronić krzyża. Twierdzi, że na początku próbował dyskutować z przeciwnikami. – Ale to nie ma sensu. Nawet mnie nie słuchają. Przychodzą tylko, by się z nas pośmiać i popisać, jacy to oni mądrzy.

Ma żal do służb, że nie reagują na zgłoszenia o nietrzeźwych i agresywnych młodych ludziach.

– Sieją zgorszenie w miejscu publicznym – grupa ludzi przekonuje stojący obok patrol policji. – Jesteśmy tu z miesięcznym niemowlęciem. Boimy się o bezpieczeństwo.

– Mamy ze sobą broń. Nie możemy wchodzić w tłum – odmawia im interwencji policjant.

I radzi: – Tam stoi patrol Straży Miejskiej. Oni broni nie mają.

Pani Maria z Oboźnej podpitej młodzieży się nie boi. – Mówią do mnie: „babciu, jesteś fanatyczką”. A ja na to: „hola, hola, jaką fanatyczką?”. Wyjaśniam, by nie rzucali przekleństw, nie mówili źle o prezydencie, którego przecież nie znaliśmy osobiście. Od słowa do słowa i nawet niektórzy potrafią przeprosić.

Koło drugiej w nocy zbiorowisko przed pałacem topnieje. Jeszcze pan Jerzy zaopatrzony w składany stołeczek i ciepłą kamizelkę dyskutuje ze studentem ekonomii, który naśmiewał się z modlących. O katastrofie, Platformie, wyborach. Młody człowiek rzuca na pożegnanie: – Cieszę się, że mogliśmy porozmawiać. Nie zgadzam się z panem, ale pana szanuję.

– Żal mi, że media śmieją się, że obrońcy krzyża to prości ludzie. Co z tego? Byłem na pierwszych strajkach „Solidarności”. To też byli prości ludzie, czasem nawet było mi za nich wstyd – wspomina pan Jerzy. – Najgorsze jest to, że państwo zawiodło. I tam, pod Smoleńskiem, i tu, przed pałacem. Jak państwo mówi, że zabierze krzyż, to powinno zabrać. A ludzie mają prawo go bronić.

Nazwiska podać nie chce.

– Syn ma zupełnie inne poglądy. Nie chcę w domu awantury.

Dr. Macieja Kowalewskiego, socjologa z Uniwersytetu Szczecińskiego, nie dziwią nocne manifestacje pod krzyżem. – Dla wielu to teraz centrum Warszawy, miejsce, w którym trzeba być – ocenia.

I tłumaczy: – Obrońcom krzyża zaciąganie warty wydaje się koniecznością. Jest realizacją potrzeby przynależności do grupy i możliwością zamanifestowania inności czy nawet wykluczenia. Mobilizują się w obronie pewnej wizji świata, sprawy, która wymaga poświęceń. Widzowie natomiast chcą uczestniczyć w tworzeniu historii, być świadkiem czegoś, co będzie długo wspominane.