Po trzęsieniu ziemi w Kobe w 1995 roku ochotnicy masowo ruszyli na pomoc. Do zrujnowanego miasta przyjechało  półtora  miliona osób, które rozdawały żywność, opiekowały się emerytami i błyskawicznie zabrały się do odbudowy. Już w pół roku po kataklizmie setki tysięcy poszkodowanych wyprowadziły się z centrów ewakuacyjnych do tymczasowych domów. Błyskawicznie odbudowa ruszyła też po drugiej wojnie światowej w Hiroszimie i Nagasaki, na które Amerykanie zrzucili bomy atomowe.

– Miałem 16 lat i pomagałem odbudowywać katolicką katedrę w Nagasaki. To bardzo pomogło mi wyjść z traumy. Dziesięć lat później zobaczyłem, że kraj szybko się rozwija, i poczułem, iż moje życie wreszcie wraca do normy – opowiada mi Yoshitoshi Fukahori, który przeżył atak atomowy w 1945 roku w Nagasaki.

Teraz,  pierwszy raz w historii, Japończycy nie mogą od razu zakasać rękawów. Nie mają paliwa, prądu, a na dodatek ciągle trwa dramatyczna walka o powstrzymanie wycieku radioaktywnego w elektrowni atomowej  Fukushima. Skala kataklizmu i walka na kilku frontach przytłoczyły władze. – Rząd moim zdaniem robił wszystko co w jego mocy. Niestety, to było i tak zdecydowanie za mało  – wzdycha Hoshi, stewardesa  w samolocie lecącym z Nagasaki na tokijskie lotnisko Haneda.

Zaciemnienie w Tokio

Mieszkańcy japońskiej stolicy są przygaszeni. Jak światła, które niedawno zalewały każdy zakątek kilkunastomilionowej metropolii. W piątek wieczorem Tokio przypominało polskie miasta w czasach PRL. Ciemności rozjaśniają wprawdzie lampy uliczne i światło padające z okien, ale zgaszono większość neonów i zrezygnowano z podświetlania budynków publicznych. Rzadziej jeżdżą pociągi, a część sklepów i biur szybciej kończy pracę. – Puszczają nas do domu po lunchu. Niektórzy dalej mieszkający pracownicy w ogóle nie muszą przyjeżdżać. To osłabia morale – skarży się Kenzo Takagawa,  który pracuje w biurowcu Bank of China w dzielnicy Chiyoda-ku.

Inaczej wygląda życie w Nagasaki, tysiąc kilometrów od japońskiej stolicy. Ulice są pełne ludzi, rozświetlone sklepy przyciągają tłumy kupujących. Chociaż na terenach dotkniętych kataklizmem obowiązują przerwy w dostawach prądu, tu elektrownie pracują pełną parą. Ale w tej części kraju obowiązuje inna częstotliwość prądu, nie da się go przesłać na dotkniętą kataklizmem wyspę Honsiu.

Wygląda to tak, jakby istniały dwie Japonie. Coraz więcej osób martwi się, czy zwycięży ta pogrążona w ciemnościach czy pławiąca się w świetle neonów i sklepowych wystaw. – Nasz dotychczasowy styl życia jest nie do utrzymania. Jesteśmy przyzwyczajeni do wygód, ale teraz trzeba będzie z części z nich zrezygnować. Nie potrzebujemy podgrzewanych desek sedesowych, automatycznie rozsuwanych drzwi w każdym sklepie i klimatyzatorów w każdym budynku – mówi student Masaru Watari.