„Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję”. Bolesna rozmowa o eutanazji

To nie jest przyjemne przedstawienie i trudno, żeby było: połączenie dziennika, reportażu, dramatu i eseju Mateusza Pakuły, dramatopisarza i reżysera, z perspektywy syna opowiada o śmierci w cierpieniu na nowotwór trzustki jego ojca w czasie pandemii. Gdy niewydolność polskiego systemu opieki społecznej i zdrowotnej ujawniła się szczególnie.

„Oddałbym wszystkie nominacje i nagrody, żeby żył, albo żeby chociaż umierał bez bólu. Chciałbym nie napisać książki, którą musiałem napisać” – powiedział Mateusz Pakuła, dramatopisarz. Wcześniej Pakuła napisał m.in. „Wieloryba”, sztukę, w której ze swoim życiem po udarze zmierzył się Krzysztof Globisz.

„Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję” w Teatrze TV

Po premierze debiutanckiej prozy Pakuła mówił: „Jak nie zabiłem swojego ojca? Nie zabiłem go szybko i bezboleśnie, nie udusiłem go poduszką, nie zakatrupiłem go we śnie, nie podałem mu śmiertelnej dawki morfiny, nie podciąłem mu żył, nie strzeliłem mu w łeb. Jak bardzo żałuję? Nie potrafię określić rozmiarów żalu, głębokości tej przepaści”.

Czytaj więcej

Teatr

Festiwal Boska Komedia. Spektakle, które sondują zagadki, czasu, mózgu, ciała i duszy

Najważniejsze krajowe spektakle polskich twórców, europejska premiera wileńsko-krakowskiego „Quanty” Łukasza Twarkowskiego i „Neurony lustrzane Stefana Kaegi - wypełnią program 17. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia w Krakowie (6-16.12).

Książka jest wstrząsająca. Oto cytat: „Tata mnie obejmuje, mocno ściska. Po trzymaniu za rękę, głaskaniu i całowaniu po twarzy (na pożegnanie przed moimi wyjazdami, na dobranoc) to kolejna fizyczna granica, która zostaje przekroczona, a właściwie zniesiona. Zasypia wtulony we mnie, jakby to on był moim synem. A właściwie jakby był moim małym synkiem, Witkiem albo Władkiem, albo oboma jednocześnie. Albo trzema”. Pakuła opisał również pełną gamę zachowań lekarzy i pielęgniarek poniżających rodzinę oraz pacjenta. Były po tej premierze zwolnienia.

Niektórych zdziwi forma oparta na monologach kierowanych wprost do widzów. Wytłumaczenie jest proste: to autorska adaptacja. Niepozbawiona wisielczego humoru, ale też przynosząca otuchę dzięki pokazaniu wspólnoty bliskich sobie ludzi, nieulegających absurdom, przesądom, złym emocjom. Choć dramatycznym wydarzeniom często towarzyszą groteskowe i kuriozalne zachowania bliskich, przedstawicieli branży pogrzebowej czy gastronomicznej.

„Jak nie zabiłem swojego ojca...”. Mateusz Pakuła polemizuje z Kościołem

Relacje w rodzinie nie zawsze są słodkie. Nawet siostrę i brata dzielą poglądy polityczne. Bez względu na różnice po śmierci ojca spektakl dzieci połączył, stał się obrazem wspólnie przeżywanego dramatu, jaki wydarza się w wielu polskich domach.

Czytaj więcej

Telewizja

„Pełna powaga”. Wieloznaczny Teatr Telewizji o ukrywaniu tożsamości

„Pełna powaga” Oscara Wilde’a w reżyserii Tadeusza Kabicza m. in. z Danutą Stenką, Jaśminą Polak, Piotrem Cyrwusem i Piotrem Trojanem to pierwsza oryginalna produkcja Teatru Telewizji za dyrekcji Michała Kotańskiego.

Pakuła podjął również światopoglądową polemikę z Kościołem, który narzuca społeczne zasady życia nawet tym, którzy są poza nim. Umierający ojciec jest akurat osobą wierzącą, ale nawet on, przechodząc piekło choroby, pyta w końcu: czy mógłby dostać pistolet, czy synowie mają wystarczająco dużo morfiny, by przyspieszyć jego śmierć? Pada stwierdzenie, że zwierzętom pomaga się umrzeć w spokoju. W Polsce ludzie nie mają takiego prawa.

Pokazywana sytuacja jest pełna paradoksów: w pewnym momencie deklarujący się jako ateista syn Mateusz stwierdza, że nie miałby sił, by przyspieszyć śmierć ojca. Jednak konfrontacja z nią zmienia podejście do życia, czego doświadcza coraz więcej młodych osób, także wobec kryzysu religijności i Kościoła.

Spektakl i książka Mateusza Pakuły. Rozmowa o legalizacji eutanazji

Alter ego autora żałuje, że ulegając religijnym nakazom, nie żył barwniej. Widok konającego w cierpieniach ojca prowokuje życzenia podobnej śmierci dla biskupów zakazujących eutanazji. Dostaje się też Janowi Pawłowi II, który dopuszczał tylko przerywanie leczenia. Za swoje wybuchy główny bohater przeprasza, ale stwierdza też, że jeśli śmierć ojca ma mieć sens, to spektakl i książka powinny rozpocząć rozmowę o legalizacji eutanazji.