Testamentu lepiej szukać szybko. Spóźnienie może drogo kosztować

To sedno najnowszego wyroku Sądu Najwyższego. Jest tym bardziej pouczający, że uprawniona z testamentu raczej wiedziała, że został on sporządzony i gdzie może go szukać, a jednak odnalazła go zbyt późno.

Testament po sprawie spadkowej

Kwestia ta wynikła w sprawie o wznowienie postępowania spadkowego po odnalezieniu testamentu.

Z wnioskiem takim wystąpiła córka zmarłej, kiedy dotarła do ostatniej woli, która była dla niej korzystniejsza niż ustawowe dziedziczenie, na podstawie którego uzyskała wraz z bratem połowę spadku.

Zgodnie z art. 679 kodeksu postępowania cywilnego ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wtedy żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy to żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym pierwszym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał taką możność.

Sąd Rejonowy, a następnie Okręgowy w Gdańsku oddaliły wniosek córki zmarłej o zmianę postanowienia spadkowego, wskazując, że miała ona możliwość powołania się na ów testament w poprzednim postępowaniu spadkowym, jeśli tylko zachowałaby minimum staranności przy uzyskaniu wiedzy o jego sporządzeniu.

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Notarialny rejestr testamentów ma już dwa tysiące testamentów

Codziennie rejenci wpisują do informatycznej bazy od 100 do 150 aktów ostatniej woli

W szczególności chodziło o to, że mogła przeszukać dokumenty spadkodawczyni (matki) przechowywane przez jej ojca, do których miała dostęp, lub zapytać ojca, czy spadkodawczyni pozostawiła testament (własnoręcznie sporządzony), tym bardziej że na podstawie wcześniejszych rozmów z nią miała podstawy przypuszczać, że został on sporządzony. Poza tym podstawą oddalenia wniosku o zmianę postanowienia stwierdzającego nabycie spadku było także przekroczenie rocznego terminu wynikającego z art. 679 § 1 k.p.c.

Wnioskodawczyni nie dała za wygraną i w skardze kasacyjnej zarzucała, że SR i SO zastosowały nieadekwatny i niewynikający z art. 679 k.p.c. miernik należytej staranności. Nie ustaliły też daty, w której wnioskodawczyni miała uzyskać możność powołania się na odnalezienie testamentu, a w konsekwencji nie uwzględniły zasady wykładni prawa spadkowego o prymacie woli spadkodawcy (testamentu). W świetle tej ostatniej żądanie oddalenia jej wniosku nie zasługiwało na uwzględnienie w świetle art. 5 kodeksu cywilnego jako naruszające zasady współżycia społecznego.

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Kto może podważać postanowienie spadkowe. SN rozstrzygnął wątpliwości

O wznowienie sprawy spadkowej może występować wiele osób, ale tylko te, na których prawa lub obow...

Nie dopytała rodziców o ostatnią wolę

Sąd Najwyższy nie podzielił tych zastrzeżeń, powołując się na orzecznictwo, w którym wyjaśniono, że art. 679 k.p.c., przewidując uprawnienie do żądania zmiany postanowienia spadkowego, zarazem poważnie je ogranicza w zakresie wymaganych podstaw żądania i terminu (w stosunku do osób uczestniczących w pierwszym postępowaniu spadkowym).

Ograniczenie to traktuje się jako prekluzję uprawnienia (wygaszenie), a jest ono podyktowane potrzebą ochrony stabilności porządku dziedziczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem.