Kto płaci za kampanię, a kto za karty do głosowania

Koszty referendum pokrywane są z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, której dotyczy rozstrzygana w tej drodze kwestia. W przypadku referendum wojewódzkiego lub powiatowego środki na podstawie kalkulacji kosztów ponoszonych przez właściwe powiaty i gminy przekazywane są z budżetu jednostki, której referendum dotyczy, nie później niż w terminie 20 dni przed dniem głosowania.

Ostateczne rozliczenie i przekazanie środków między jednostkami samorządu terytorialnego następuje najpóźniej w ciągu miesiąca od dnia przeprowadzenia referendum.

Natomiast z art. 40 ust. 1 w zw. z jego ust. 4 wynika, że w przypadku referendum w sprawie odwołania organu gminy, powiatu lub województwa koszty ponoszone są również z budżetu państwa w zakresie, w jakim finansują czynności wykonywane przez komisarza wyborczego.

Ponadto gdy referendum jest organizowane z inicjatywy mieszkańców, innych uprawnionych podmiotów, wydatki inicjatora pokrywane są z jego źródeł własnych.

[srodtytul]W zależności od rodzajów wydatków[/srodtytul]

Do kosztów pokrywanych z samorządowych budżetów należy zaliczyć w szczególności związane ze sporządzeniem spisu osób uprawnionych do głosowania. Ponadto zapłacą one diety członków komisji referendalnych oraz związane z zapewnieniem tym komisjom techniczno-materialnych warunków pracy: wyposażenie lokali do głosowania m.in. w urny i materiały biurowe, zapewnienie środków transportu czy łączności telefonicznej.

Jeżeli chodzi o wydatki związane z czynnościami komisarza wyborczego, za które płaci budżet państwa z puli środków przysługujących Krajowemu Biuru Wyborczemu, to są one przeznaczone w szczególności na:

- badanie wiarygodności kart zawierających podpisy osób popierających inicjatywę zorganizowania referendum;

- podanie do publicznej wiadomości postanowienia o przeprowadzeniu referendum;

- druk kart do głosowania;

- powołanie i przeszkolenie członków komisji (terytorialnych i obwodowych) oraz

- sprawdzenie prawidłowości ustalenia wyników referendum.

Natomiast kosztami inicjatora będą wydatki związane ze zbieraniem podpisów, drukiem ulotek, plakatów oraz innymi czynnościami związanymi z przeprowadzaniem kampanii referendalnej.

Jak wynika z wyjaśnień Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie finansowania inicjatywy przeprowadzenia referendum lokalnego (dostępne pod adresem internetowym: [link=http://www.pkw.gov.pl]www.pkw.gov.pl[/link]), z art. 28 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym wynika zakaz skierowany do organów gminy i ich członków prowadzenia kampanii na jej koszt. Jednocześnie z przepisu tego wynika dopuszczalność prowadzenia kampanii przez wójta czy radnych. Muszą się oni jednak stosować do ograniczeń wynikających z omawianego przepisu, dotyczących zasad finansowania tych działań.

[srodtytul]Ograniczone źródła finansowania[/srodtytul]

Ustawa o referendum lokalnym zawiera również ograniczenia dotyczące źródeł jego finansowania. Zawiera je art. 43 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym inicjatorowi referendum oraz innym podmiotom uczestniczącym w kampanii referendalnej nie mogą być przekazywane, a inicjator referendum nie może przyjmować na te cele środków finansowych pochodzących od wymienionych w tym przepisie osób i instytucji. Art. 43 ust. 1 należy rozumieć w ten sposób, że przekazywanie tych pieniędzy przez wymienione podmioty jest objęte zakazem. Natomiast zakaz ich przyjmowania – objęty sankcją karną z art. 71 ustawy – dotyczy tylko inicjatora referendum, a nie pozostałych uczestników kampanii.

[srodtytul]Obowiązki sprawozdawcze[/srodtytul]

Obowiązkiem pełnomocnika inicjatora referendum lokalnego jest ponadto sporządzenie sprawozdania finansowego z dochodów oraz wydatków związanych z referendum. Należy je przekazać – w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia głosowania – właściwemu organowi wykonawczemu gminy, powiatu lub województwa, na obszarze której odbyło się referendum. Sprawozdanie to należy udostępnić mieszkańcom danej jednostki do wglądu. W przypadku referendum organizowanym w sprawie odwołania organu JST sprawozdanie przekazuje się komisarzowi wyborczemu, który następnie je udostępnia.

Wzór sprawozdania określa rozporządzenie ministra finansów z 16 lutego 2001 r. Ponieważ jego przepisy nie wymagają podawania w sprawozdaniu danych dotyczących rachunku bankowego, na którym gromadzone były środki finansowe z przeznaczeniem na finansowanie wydatków związanych z referendum, ani dołączania do sprawozdania dokumentów potwierdzających weryfikację podawanych w nim informacji, to stwierdzić należy, że nie ma podstaw do żądania przedstawienia takich informacji.

Pamiętać należy, że nadwyżkę środków finansowych pozostałych na referendum organizator ma obowiązek przekazać instytucji charytatywnej.

[i]Podstawa prawna:

– [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=128788]ustawa z 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (DzU nr 88, poz. 985 ze zm.)[/link]