Adwokatura ocenia projekty ws. neosędziów. „Weryfikujmy, ale nie dyskryminujmy”

Chodzi o dwie alternatywne koncepcje rozwiązań, które mają uregulować status sędziowski tych osób. Oba obszerne projekty zostały przygotowane przez Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury i w ubiegłym tygodniu uroczyście przekazano je ministrowi sprawiedliwości.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Karty w sprawie tzw. neosędziów odkryte. Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawia plan reformy

Dwa alternatywne projekty, które mają uregulować status tzw. neosędziów i tym samym uzdrowić polskie sądownictwo, przedstawiono w poniedziałek w resorcie sprawiedliwości. – Cel tych ustaw jest ten sam, ale prędkości są inne – twierdzą autorzy przepisów.

Jest pomysł na problem tzw. neosędziów. Dwa projekty u ministra Adama Bodnara

Pierwszy z nich zakłada, że powołania sędziów po 2018 r. zostałyby uznane za pozbawione mocy prawnej. Po wejściu tej ustawy w życie 1200 tzw. neosędziów, którzy awansowali przy udziale tzw. neo-KRS na wyższe stanowiska, pozostałoby sędziami, jednak musieliby oni wrócić na poprzednio zajmowane stanowiska. Swoje obecne funkcje pełniliby jednak jeszcze przez dwa lata na delegacji, a następnie wzięliby udział w ponownych konkursach sędziowskich. Podobny los czeka grupę kilkudziesięciu tzw. nowych sędziów SN i NSA, z tym że ich nie obejmie dwuletni okres delegacji.

Status sędziów straciłoby też 300 tzw. neosędziów, którzy przed powołaniem uprawiali inny zawód prawniczy. Będą mogli ubiegać się o powrót do swoich dawnych profesji albo pozostać w danym sądzie jako referendarze. Inny los czeka za to 1,7 tys. osób z grupy tzw. młodych sędziów, czyli byłych asesorów sądowych, referendarzy i asystentów sędziowskich. Ich status sędziowski zostałby konwalidowany.

Braki kadrowe w sądach, które powstałyby po wejściu w życie tej ustawy, mają zostać zapełnione dzięki konkursom sędziowskim, które przeprowadzi wyłoniona w przyszłości nowa KRS.

Druga propozycja przewiduje, że to właśnie ta nowa, niezależna KRS przeprowadzi kontrolę wadliwych uchwał tzw. neo-KRS i ustali ich skutki. Nastąpi to w ramach wznowionych z mocy ustawy postępowań konkursowych. Nie będzie dotyczyć to tzw. młodych sędziów. Od decyzji w tej sprawie będzie przysługiwało odwołanie do Sądu Najwyższego.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Prawnicy surowo o projektach w sprawie neosędziów. „Mogą sparaliżować sądy”

Częściowy paraliż pracy sądów i pogłębienie chaosu – to obawy prawników komentujących ujawnione właśnie plany reformy statusu tzw. neosędziów. "Rzeczpospolita" zebrała opinie przedstawicieli świata prawniczego o projektach, które ma na biurku Adam Bodnar.

Adwokatura za weryfikacją tzw. neosędziów. Trzeba jednak uniknąć dyskryminacji

Proponowanym rozwiązaniom przyjrzała się już Naczelna Rada Adwokacka. Dyrektor Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA adwokat Dorota Kulińska sformułowała też pierwsze zastrzeżenia do tych propozycji. – NRA skłania się ku przyjęciu tego wariantu rozwiązań, którego skutki są wywoływane na podstawie uchwał nowo powołanej KRS. Oczywiście mamy świadomość, że wdrożenie tego rozwiązania zajmie dużo więcej czasu, ale – po pierwsze – jest ono zgodne z zaleceniami Komisji Weneckiej, a po drugie – przewiduje niezbędną według nas możliwość odwołań od decyzji weryfikacyjnych do sądu, w tym wypadku Sądu Najwyższego – mówi „Rzeczpospolitej” mec. Kulińska.

NRA co do zasady pozytywnie ocenia proponowaną swoistą weryfikację uchwał tzw. neo-KRS, która będzie przeprowadzana w przyszłości. Zastrzega jednak, że procedura ta nie może prowadzić do nierównego traktowania. A w ocenie NRA właśnie taki może być skutek podziału tzw. neosędziów na różne grupy, od którego będzie zależał później ich dalszy los.

– Podział sędziów umownie na trzy grupy generalnie jest zasadny. Z drugiej strony jednak może doprowadzić do dyskryminacji. Status sędziowski tzw. młodych sędziów będzie uznawany, a status sędziów, którzy awansowali w ostatnich latach, co do zasady nie będzie ważny. Tym samym status prawny młodego sędziego będzie lepszy niż reszty tzw. neosędziów. Pojawia się tu zatem oczywista nierówność, która ociera się o dyskryminację – twierdzi mec. Kulińska.

Według adwokatury weryfikacja i kontrola przeprowadzana przez nowo powołaną KRS powinna objąć także tzw. młodych sędziów. – W tej grupie również powinna nastąpić analiza stopnia przygotowania zawodowego i sposobu dostania się tych osób do zawodu. Postulujemy przeprowadzanie weryfikacji formalnej uchwał „neo-KRS” i merytorycznej także wobec „neosędziów”, którzy bezpośrednio przed powołaniem byli referendarzami czy zdali egzamin sędziowski. Oczywiście z możliwością odwołania się do sądu – tłumaczy szefowa Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych NRA.