Czy orzecznictwo TSUE i ETPCz wystarcza do wyłączenia sędziego?

SN ma rozstrzygnąć, czy dla podważenia niezawisłości sędziego wystarczy oparcie się na orzecznictwie TSUE i ETPCz.

Publikacja: 23.07.2024 07:34

Czy orzecznictwo TSUE i ETPCz wystarcza do wyłączenia sędziego?

Foto: Adobe Stock

Zwykły skład SN sformułował pytanie prawne: Czy w świetle art. 26 § 2 ustawy o Sądzie Najwyższym, podważając niezawisłość sędziego, wystarczające jest oparcie się na orzecznictwie organów międzynarodowych, odnoszącym się do organizacji wymiaru sprawiedliwości, bez odwołania do okoliczności konkretnej sprawy i wyznaczonego do jej rozpoznania sędziego?

Pytanie zadał sędzia Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN Tomasz Przesławski. Rozpatrywał on wniosek sędziego z nowego nadania Pawła Księżaka, który wystąpił o wyłączenie go z orzekania w sprawie odwołania sędziego W. od uchwały KRS w kwestii dalszego zajmowania przez niego stanowiska sędziego po osiągnięciu wieku do przejścia w stan spoczynku. Jako uzasadnienie wniosku sędzia Księżak wskazał, że są wątpliwości, czy sąd ukształtowany z jego udziałem jako nowym sędzią będzie uznawany za prawidłowy.

Czytaj więcej

TSUE odmawia rozpoznania pytania Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN

Sędzia Przesławski zauważył w uzasadnieniu pytania, że sędzia Krzyżak domaga się wyłączenia na podstawie art. 26 § 2 ustawy o SN, który stanowi, że do właściwości Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN należy rozpoznawanie wniosków dotyczących wyłączenia sędziego, obejmujących zarzut braku niezależności sądu lub niezawisłości sędziego.

W orzecznictwie SN wyróżnia się trzy rodzaje wniosków o wyłączenie sędziego opartych na „zarzucie braku niezawisłości sędziego”: po pierwsze – wnioski obejmujące zarzut braku niezawisłości i ustalenie zgodności z prawem powołania sędziego; po drugie – o ustalenie także zgodności z prawem umocowania sędziego do wykonywania zadań sędziowskich; i po trzecie – obejmujące zarzut braku niezawisłości bez ww. ustaleń lub ocen.

Wątpliwość sędziego Przesławskiego dotyczy przede wszystkim tego obszaru zastosowania art. 26 § 2, w którym zarzut braku niezawisłości konkretnego sędziego opiera się wyłącznie na tezach wyprowadzanych z orzeczeń unijnych Trybunałów. Tym bardziej że § 3 tego artykułu stanowi, że pozostawia się bez rozpoznania wniosek o wyłączenie sędziego, który obejmuje ustalenie oraz ocenę zgodności z prawem powołania sędziego lub jego umocowania do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Zatem wyznacza on granicę badania przez SN zarzutów na podstawie art. 26 § 2, że nie mogą one dotyczyć oceny, czy dana osoba jest sędzią.

W jego ocenie abstrakcyjnie sformułowane żądanie co do wyłączenia sędziego nie odpowiada prawu i powinno zostać pozostawione bez rozpoznania. Stanowisko takie nie jest jednak jednolicie przyjmowane w orzecznictwie SN, pojawiają się bowiem orzeczenia, w których sąd ten zawiesza postępowanie z powodu orzeczenia organu międzynarodowego, odnoszące się do tych kwestii. Zatem problematyka ma doniosłe znaczenie dla funkcjonowania całego wymiaru sprawiedliwości.

Sędzia dodaje w uzasadnieniu, że przywileje sędziowskie w państwach członkowskich UE są nierozłącznie związane z wyjątkową odpowiedzialnością sędziego wobec swojego państwa i społeczeństwa. Dopiero w dalszej kolejności sędziowie krajowi mogą czuć się związani ideą europejskiej unii prawa (unii sądowniczej), i tylko w takim stopniu, w jakim nie skutkuje to kolizją z konstytucją własnego państwa.

Zwykły skład SN sformułował pytanie prawne: Czy w świetle art. 26 § 2 ustawy o Sądzie Najwyższym, podważając niezawisłość sędziego, wystarczające jest oparcie się na orzecznictwie organów międzynarodowych, odnoszącym się do organizacji wymiaru sprawiedliwości, bez odwołania do okoliczności konkretnej sprawy i wyznaczonego do jej rozpoznania sędziego?

Pytanie zadał sędzia Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN Tomasz Przesławski. Rozpatrywał on wniosek sędziego z nowego nadania Pawła Księżaka, który wystąpił o wyłączenie go z orzekania w sprawie odwołania sędziego W. od uchwały KRS w kwestii dalszego zajmowania przez niego stanowiska sędziego po osiągnięciu wieku do przejścia w stan spoczynku. Jako uzasadnienie wniosku sędzia Księżak wskazał, że są wątpliwości, czy sąd ukształtowany z jego udziałem jako nowym sędzią będzie uznawany za prawidłowy.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Myśliwi kontra właściciele gruntów. Rząd chce chronić prawo własności
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Edukacja i wychowanie
Resort edukacji przygotowuje szkoły na upały. Będą nowe przepisy
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Sądy i trybunały
Czas na reformę. Rząd odkrywa karty w sprawie Sądu Najwyższego i neosędziów
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki