Joanna Parafianowicz: Adwokacka toga to rzecz święta

Prawo o adwokaturze daje jasny sygnał szczególnego znaczenia, jakim ustawodawca darzy adwokacką togę. Nie tylko bowiem określono ją mianem stroju urzędowego adwokatów biorących udział w rozprawach sądowych, ale nadto, powierzając określenie jego wyglądu ministrowi sprawiedliwości, nakazano, aby uwzględniono uroczysty charakter stroju, odpowiedni do powagi sądu i utrwalonej tradycji. Nie bez przyczyny uznaje się, że togę należy założyć na chwilę przed wejściem na rozprawę i zdjąć po jej opuszczeniu – przyodzianie togi ma bowiem ścisły związek z czynnościami urzędowymi adwokata. Nie ma zatem wątpliwości, że nie należy w todze pokonywać większych odległości w sądzie, niedopuszczalne jest udanie się w niej do toalety czy wyjście poza gmach sądu, a tym bardziej korzystanie z jakichkolwiek środków komunikacji (a osoby odjeżdżające w todze spod sądów na Lesznie na zawsze wpisały się w przekazywane pocztą pantoflową dzieje warszawskiej adwokatury). Zważywszy, iż mówimy o stroju urzędowym, nie powinno zaskakiwać oczekiwanie, aby traktować go w odpowiedni sposób. Nadal z resztą zdarzają się sędziowie, którzy zwracają pełnomocnikom na rozprawach uwagę na rozchełstany żabot czy niezapięte haftki.

A jeśli pogoda nie dopisze?

Toga bywa wprawdzie używana także poza rozprawą, ale wyłącznie w okolicznościach nad wyraz podniosłych, jak choćby podczas uroczystości pogrzebowych, w poczcie sztandarowym, podczas mszy, w czasie czuwania przy trumnie adwokata oraz – jako rekwizyt teatralny, filmowy lub edukacyjny. W żadnym wypadku sposób jej użycia nie może jednakże stać w sprzeczności z obowiązkiem stania adwokata na straży godności zawodowej.

Sprawy, za którymi adwokaci zamierzają opowiedzieć się w proteście, są niewątpliwie ważkie. Charakter protestu i planowany przemarsz ulicami nie należą jednak do czynności, które uzasadniają przyodzianie togi. W tym przypadku wystarczające dla zamanifestowania przynależności zawodowej wydaje się przewieszenie togi przez rękę. Zakładanie jej na ubrania wierzchnie, a jeśli pogoda nie dopisze – maszerowanie w niej także w czapce i ciepłych rękawiczkach (jak to miało miejsce podczas zimowych protestów pod Sądem Najwyższym) zdaje się nie iść w parze z postulowanymi regułami dbałości o wizerunek adwokatury i jest sprzeczne z dążeniem do zachowania umiaru w podejmowanych przez adwokatów działaniach.

Autorka jest adwokatką, założycielką bloga www.pokojadwokacki.pl