W grudniu 2024 r. pisaliśmy, że Polska chce stanowić wzór pod względem wykonywania wyroków Strasburga. W tym celu Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało przygotowanie projektu ustawy, który miał się pojawić w pierwszym kwartale br. Tak się faktycznie stało, gdyż w poniedziałek dokument trafił na stronę Rządowego Centrum Legislacji. Projekt przewiduje przede wszystkim obowiązek niezwłocznego wykonywania tych wyroków, przez każdy organ w granicach jego właściwości, a także obowiązek współdziałania między nimi w tym celu. W uzasadnieniu podkreślono bowiem, że skuteczne wykonanie danego orzeczenia nieraz wykracza poza działanie samej władzy wykonawczej, a wymaga działań legislacyjnych lub też zmiany praktyki stosowania prawa przez sądy.
Czytaj więcej
Na początku przyszłego roku mamy poznać projekt ustawy, który stworzy ramy prawne efektywnego wyk...
Wykonywanie orzeczeń ETPC w Strasburgu. Co przewiduje rządowy projekt ustawy?
Do wykonania każdego orzeczenia ma być wyznaczany „organ wiodący”. Z założenia ma być nim minister odpowiadający za konkretną dziedzinę, w której nastąpiło naruszenie konwencji – chyba że wyłączną właściwość w niej posiada inny organ lub podmiot. W razie wątpliwości, który organ ma być najważniejszy, wyznaczy go minister spraw zagranicznych, jako koordynujący wykonywanie wyroków. Dlatego też w ocenie skutków regulacji przewidziano zatrudnienie po pięciu dodatkowych pracowników w MSZ oraz w resorcie sprawiedliwości (który najczęściej będzie „organem głównym”).
Do obowiązków organu głównego będzie należało upowszechnienie wyroku (co związane jest też z jego przetłumaczeniem) „wśród organów i podmiotów których działalność objęta jest zakresem tematycznym wyroku Trybunału”. Będzie miał na to trzy miesiące, a w przypadku zakończenia sprawy ugodą lub jednostronną deklaracją rządu – dwa. Z kolei poinformowane organy będą musiały rozpowszechnić wiedzę wśród swoich pracowników i w ciągu miesiąca zawiadomić organ główny, jakie działania w tej kwestii podjęły.
Nie wszystkie wyroki ETPC są dostępne po polsku. Czy to się zmieni?
– Projekt doprecyzowuje też bardzo ważną kwestię tłumaczenia wyroków ETPC. Bo nie wszystkie są dostępne po polsku. W ostatnich latach, również ze względu na koszty, zostało to ograniczone. I ten brak tłumaczeń istotnie wpływał na brak upowszechniania i stosowania wyroków w praktyce. Dlatego przewidziane w ustawie rozwiązania mają szansę usprawnić ten proces – mówi Antonina Dębska, członkini prezydium Sekcji Praw Człowieka przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie.
