Nieprawidłowe wdrożenie dyrektywy – skutki dla podmiotów prywatnych

Jeśli dyrektywa unijna została wdrożona nieprawidłowo, podmioty prywatne do czasu jej prawidłowego wdrożenia mogą albo powoływać się na bezpośrednio skuteczny przepis dyrektywy, albo stosować niezgodne z dyrektywą przepisy krajowe. Państwo nie może nakładać na podmioty prywatne obowiązków wynikających z niewdrożonej lub nieprawidłowo wdrożonej dyrektywy.

Publikacja: 07.03.2017 01:00

Zasady te zostały przywołane w jednej ze spraw dotyczących odmowy zatwierdzenia opłat za udostępnienie infrastruktury kolejowej. Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) 30 maja 2013 r. wydał wyrok w sprawie C-512/10 Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w którym stwierdził, że „nie przyjmując środków zachęcających zarządcę infrastruktury kolejowej do zmniejszenia kosztów zapewnienia infrastruktury i wielkości opłat za dostęp do niej, a także umożliwiając, przy obliczaniu opłaty za minimalny pakiet dostępu i dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów, uwzględnienie kosztów, które nie mogą być uznane za bezpośrednio ponoszone jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą odpowiednio na mocy art. 6 ust. 2 i art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14 WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa". Polska wykonała ten wyrok – w zakresie obliczania opłat za minimalny pakiet dostępu i dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów (art. 7 ust. 3 dyrektywy) – wydając 5 czerwca 2014 r. rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej. Stało się to więc ponad 12 miesięcy po stwierdzeniu przez TSUE niezgodności prawa krajowego z prawem UE. W zakresie środków zachęcających zarządcę infrastruktury kolejowej do zmniejszenia kosztów zapewnienia infrastruktury i wielkości opłat za dostęp do niej (art. 6 ust. 2 dyrektywy) dyskusyjne jest, czy dokonane w latach 2013-2016 zmiany ustawy o transporcie kolejowym, w tym ustawa z dnia 16 listopada 2016 r., wykonują ten wyrok. Już po stwierdzeniu przez TSUE niezgodności polskich przepisów z prawem UE zarządcy infrastruktury kolejowej występowali do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) o zatwierdzenie stawek za dostęp do infrastruktury kolejowej oraz urządzeń związanych z obsługą pociągów na lata 2014-2015. Wnioski składane były w oparciu o przepisy obowiązującego w tym czasie wcześniejszego rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej. Prezes UTK odmówił zatwierdzenia przedłożonych stawek, powołując się na wyrok TSUE w sprawie C-512/10 oraz na wynikający z prawa Unii Europejskiej obowiązek prowspólnotowej wykładni przepisów prawa krajowego. W opinii Prezesa UTK przedłożone stawki, obliczone w oparciu o rozporządzenie z 2009 r., nie mogły zostać zatwierdzone jako sprzeczne z prawem UE. Zarządcy infrastruktury kolejowej wnieśli odwołania od decyzji Prezesa UTK do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta (SOKiK), który jednak oddalił je jako bezzasadne (sprawy XVII AmK 18/14 i XVII AmK 16/14). W uzasadnieniu do wyroków SOKiK wskazał, że Prezes UTK prawidłowo dokonał prowspólnotowej interpretacji prawa krajowego, w świetle przepisów dyrektywy 2001/14 oraz wyroku TSUE w sprawie C-512/10. W uzasadnieniu czytamy, że „[s]koro dyrektywy wiążą państwa członkowskie, to przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, do oceny prawidłowości przyjętej przez (...) kalkulacji stawek właściwy organ państwa, był zobowiązany do zastosowania dyrektywy unijnej z uwzględnieniem najnowszego wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE, zawierającego wskazania interpretacyjne, dotyczące przepisów krajowych mających zastosowanie w sprawie", a „przedsiębiorca prowadzący profesjonalną działalność gospodarczą w jednym z krajów członkowskich UE nie może zasłaniać się brakiem znajomości aktualnej wykładni przepisów obowiązującego prawa nawet, jeśli ta wykładnia pochodzi od organu unijnego".

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.
Sądy i trybunały
Czego brakuje w planie Adama Bodnara na neosędziów? Prawnicy oceniają reformę
Podatki
Pomysł z zespołu Brzoski: e-faktury mogłyby wyręczyć sądy w ściganiu dłużników
Matura i egzamin ósmoklasisty
Rozpoczęło się maturalne odliczanie. Absolwenci już otrzymali świadectwa
Sądy i trybunały
Piotr Schab: Nikt nie ma prawa łamać mojej kadencji
Materiał Promocyjny
Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?
Prawo drogowe
Za jazdę na takim „rowerze" można zapłacić mandat i stracić prawo jazdy