Od wybuchu wojny w Ukrainie minęło już ponad 2,5 roku. Dzieci będące obywatelami Ukrainy, które z różnych względów po przyjeździe do Polski nie mogły pozostać pod opieką swoich rodziców albo jeszcze przed inwazją rosyjską zostały umieszczone w Ukrainie pod opieką instytucji do tego powołanych, znalazły się w niecodziennej sytuacji. Polskie instytucje państwowe i samorządowe stanęły przed trudnym zadaniem zabezpieczenia podstawowych potrzeb tych dzieci, w tym w szczególności w zakresie opieki.
Większość z nich została umieszczona w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, a niektóre w rodzinach zastępczych, tak ukraińskich, jak i mieszanych polsko-ukraińskich, wreszcie w polskich. Umieszczając dzieci w tego rodzaju instytucjach, zakładano, że sytuacja taka będzie tymczasowa. Za jakiś czas bowiem dzieci te miały wrócić do Ukrainy.
Ukraińskie dzieci w Polsce: tymczasowa sytuacja, tymczasowy opiekun
Świadectwem przekonania polskiego ustawodawcy o szybkim zakończeniu konfliktu, które to wyrażali również przedstawiciele poprzedniej władzy, był art. 25 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terenie tego państwa, wprowadzający pojęcie opiekuna tymczasowego małoletniego obywatela Ukrainy. Okazało się to jednak o wiele bardziej skomplikowane.
Po 2,5 roku wojny sytuacja prawna dzieci ukraińskich, które znajdują się na terenie Polski, nie tylko nie uległa zmianie, ale też w niektórych przypadkach jeszcze bardziej się skomplikowała. A działania organów państwa wydają się być często niezgodne z podstawową zasadą, którą kieruje się kodeks rodzinny i opiekuńczy, czyli ochroną dobra każdego dziecka.
Z takimi przypadkami mamy do czynienia wówczas, gdy istnieje możliwość przysposobienia dziecka posiadającego obywatelstwo ukraińskie przez rodziców polskich, jednak ze względów politycznych jest to niemożliwe.
