Kompozycje sztucznej inteligencji

Od pewnego czasu wzrasta zainteresowanie prawników zagadnieniami sztucznej inteligencji. Słusznie zauważa się, że maszyny wyposażone w skomplikowane programy komputerowe mogą mieć coraz większy wpływ na życie człowieka.

Zjawisko to nie omija sfery muzyki. Powstają programy, które w oparciu o stworzony przez człowieka algorytm i zaimplementowaną bazę danych potrafią np. wytwarzać nowe piosenki. Prawo stoi zatem przed kolejnym wyzwaniem cyfrowego świata, które powinno zostać umiejscowione w systemie prawa autorskiego. Sztucznie wytworzone dzieła będą bowiem coraz częściej obecne w muzyce oraz innych dziedzinach sztuki.

Sztuczna inteligencja to pojęcie spoza słownika prawnego. By zatem o nim pisać, najpierw pokuszę się o opis, który wskazywałby na istotę tego zjawiska.

Kilka definicji

Zgodnie z internetowym słownikiem języka polskiego PWN sztuczna inteligencja to „dział informatyki badający reguły rządzące zachowaniami umysłowymi człowieka i tworzący programy lub systemy komputerowe symulujące ludzkie myślenie".

Encyklopedia PWN zaś wskazuje, że jest to „dziedzina nauki zajmująca się badaniem mechanizmów ludzkiej inteligencji oraz modelowaniem i konstruowaniem systemów, które są w stanie wspomagać lub zastępować inteligentne działania człowieka".

Warto przytoczyć także definicję samej inteligencji. Jest to „zdolność rozumienia, uczenia się oraz wykorzystywania posiadanej wiedzy i umiejętności w sytuacjach nowych". Sztuczne zaś jest to, co zostało „stworzone przez człowieka w celu zastąpienia naturalnego odpowiednika". Na przykład sztuczna zastawka serca zastępuje (imituje) naturalną zastawkę serca, która uległa zniszczeniu lub jest nieprawidłowo ukształtowana.

Można zatem powiedzieć, że istotą sztucznej inteligencji jest stworzenie imitacji naturalnej, ludzkiej inteligencji. Czyli np. maszyna wyposażona w sztuczną inteligencję to ta, która została stworzona przez człowieka i potrafi „zrozumieć otaczające je zjawiska, uczyć się i wykorzystywać posiadaną wiedzę i umiejętności w sytuacjach nowych".

W sferze muzyki, zgodnie z powyższymi rozważaniami, za przejaw sztucznej inteligencji można uznać maszynę, która potrafi imitować proces twórczy człowieka, a więc tworzyć nowe dzieła, np. piosenki. Można zatem wskazać, że sztuczna twórczość (z ang. artificial creativity) jest jednym z przejawów sztucznej inteligencji, ale nie wyczerpuje w całości tego zjawiska.

Istnieją programy, które na podstawie stworzonego przez człowieka algorytmu oraz wielu szczegółowych danych, np. o cechach danego stylu muzycznego, generują nowe dzieła muzyczne, oparte na tym stylu. „Tworzą" zatem np. w stylu J.S. Bacha. Rola człowieka sprowadza się do stworzenia algorytmu (instrukcji) oraz zasilenia maszyny danymi, czyli próbkami ludzkiej twórczości.

Odpowiednio skonstruowane oprogramowanie dokonuje analizy zaimplementowanej twórczości i wyodrębnia elementy wspólne, składające się na styl czy język danego twórcy czy rodzaju twórczości.

W ten sposób maszyna uczy się cech danego stylu, a algorytm sztucznej inteligencji pozwala na wykorzystanie zdobytej tak wiedzy. W efekcie powstaje sztuczne dzieło muzyczne, które ma zastępować to tworzone przez człowieka. Ma spełniać te same funkcje. Przykładem takiego projektu jest np. Flow Machines oraz działalność amerykańskiego twórcy Davida Copa z Uniwersytetu Santa Cruz.