Jerzy Haszczyński: Rozejm w Strefie Gazy. Nadzieja po raz pierwszy od kilkunastu miesięcy

O zawarciu porozumienia negocjatorzy informowali już od środy. Wcielenie w życie jednak się przedłużało, niepewność panowała nawet w niedzielę rano. Termin zawieszenia broni Izrael ogłosił nagle, tuż przed jego wprowadzeniem. Bo Hamas z opóźnieniem przekazał nazwiska trzech pierwszych izraelskich zakładniczek, które uwolni pierwszego dnia.

To nie jest koniec wojny, to tymczasowe zawieszenie broni, przerwa w wojnie – podkreśla Izrael. Porozumienie, którego dalsze fazy nie są w szczegółach uzgodnione, może upaść.

Nadzieja i trauma rodzin izraelskich zakładników oraz dotkniętych wojną Palestyńczyków 

Na tę chwilę rodziny izraelskich zakładników czekały od kilkunastu miesięcy. Wielki terrorystyczny atak na Izrael, podczas którego zostali uprowadzeni, Hamas przeprowadził 7 października 2023 roku. A pierwszy i jedyny rozejm w wojnie, którą ten atak rozpoczął, rozejm, w czasie którego część uprowadzonych wróciła do domu, skończył się 30 listopada 2023 roku.

Potem o wstrzymaniu ognia dużo się mówiło, ale wojna w Strefie Gazy trwała, rosła – w tysiącach – liczba cywilnych ofiar palestyńskich. Życie tracili zakładnicy, do teraz nie wiadomo, ilu żyje, dotyczy to także 33 osób, które znalazły się na liście publikowanej przez izraelskie media od piątku – przewidzianych do wymiany na palestyńskich więźniów podczas pierwszej fazy porozumienia (rozciągniętej na sześć tygodni). W niedzielę radosną wieść uzyskały rodziny trzech młodych kobiet z tej listy: Romi Gonen, Emili Damari i Doron Steinbrecher. One odzyskały wolność po południu.

Czytaj więcej

analizy

Donald Trump już wstrzymuje pierwszą wojnę. Chyba

Dzień przed inauguracją Donalda Trumpa pierwsi od miesięcy izraelscy zakładnicy mają być uwolnieni. Rozejm może zacząć obowiązywać nawet wcześniej. Przyszłość Strefy Gazy nie jest jednak jasna, podobnie jak premiera Beniamina Netanjahu.

Rozejmu nie doczekały dziesiątki Palestyńczyków, którzy zginęli między ogłoszeniem porozumienia a wejściem w życie rozejmu. Teraz dla Strefy Gazy rozpoczyna się pierwszy od miesięcy okres spokoju i rozpamiętywania strat, czas powrotu do zniszczonych w znacznej części domów. Każdego dnia rozejmu do Strefy przez granicę egipską może wjechać do 600 ciężarówek (dla przykładu w listopadzie zeszłego roku wjeżdżało od 25 do 115).

Rola administracji amerykańskich – odchodzącej Joe Bidena i przejmującej władzę w poniedziałek Donalda Trumpa – w osiągnięciu porozumienia

Rozejm rozpoczął się dzień przed inauguracją prezydenta Donalda Trumpa. To nie jest przypadek, choć w negocjacje były zaangażowane – i współpracowały ze sobą – obie administracje amerykańskie, także odchodząca w poniedziałek Joe Bidena. Porozumienie było na stole od maja zeszłego roku. Wiele miesięcy stracono na omawianie szczegółów takich jak proporcje wymiany zakładników na Palestyńczyków za izraelskich zakładników różnych kategorii (ostatecznie np. za Izraelki niezwiązane z armią po 30 Palestyńczyków), czy nazwiska Palestyńczyków, których Izrael skłonny jest wypuścić. Ostatecznie na liście nie ma, jak sugerują izraelskie media, Marwana Barghutiego, więzionego za organizację zabójstw od ponad dwóch dekad. Według niektórych emerytowanych szefów izraelskich służb to on byłby odpowiednim kandydatem na administrowanie Strefą Gazy po opuszczeniu jej przez armię izraelską.

Biden nie umiał wywrzeć nacisku na Beniamina Netanjahu, wyznaczał mu czerwone linie, które jak to określił jeden z izraelskich analityków, szybko stawały się różowe, a potem całkiem bladły. Nie spełnił gróźb wstrzymania dostaw broni, tylko raz na chwilę ją opóźnił. Wielomiesięczny opór Netanjahu oznaczał śmierć zarówno tysięcy palestyńskich cywilów, jak i nieznanej liczby zakładników.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Ostatni polski zakładnik w Strefie Gazy. Kiedy wróci do rodziny?

Oded Lifshitz, mający też polskie obywatelstwo, jest na liście 33 izraelskich zakładników, którzy mają być uwolnieni w pierwszej fazie porozumienia z Hamasem. - Od kilkunastu miesięcy nic o nim nie wiadomo. Byłoby cudem, gdyby wrócił żywy - mówi „Rzeczpospolitej” jego syn Omri Lifshitz.

Donald Trump wymusił na Beniaminie Netanjahu koncesje. Chciał zatrzymać wojnę, zanim przejmie władzę w Waszyngtonie, i ją – na razie – zatrzymał. Jeden z powodów, które przedstawiają izraelscy prawicowcy: dla niego Strefa Gazy jest nieistotna. I tak ją zamierzał zostawić Palestyńczykom. Tam nie ma ważnych miejsc dla Żydów i ich chrześcijańskich sojuszników z USA: jak Jerozolima, Hebron czy Betlejem. To na terenie Zachodniego Brzegu Jordanu Trump ma pokazać w pełnej krasie swoją proizraelskość, zezwalając Izraelowi na aneksje. Może też wspomóc Izrael w dalszym osłabianiu największego wroga – Iranu, zbliżającego się do możliwości wyprodukowania bomby atomowej.

Irańczycy w ostatnich dniach przed inauguracją Trumpa na wszelki wypadek przypomnieli o gotowości do negocjacji na temat swojego programu nuklearnego. Wzięli udział w genewskim spotkaniu z europejską trójką – Brytyjczykami, Niemcami i Francuzami.