Jerzy Surdykowski: Płacz Europy zamiast cierpienia Polski w Muzeum II Wojny Światowej

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w swojej pierwotnej i wstrząsającej aranżacji opowiada, że każda wojna jest męką i cierpieniem, nie ma w niej zwycięzców, są tylko pobici, pomordowani i wypędzeni. Każda wojna: w Ukrainie, w Gazie, gdziekolwiek.

Publikacja: 02.07.2024 04:30

Uczestnicy protestu przy pomniku Witolda Pileckiego przed Muzeum II Wojny światowej w Gdańsku

Uczestnicy protestu przy pomniku Witolda Pileckiego przed Muzeum II Wojny światowej w Gdańsku

Foto: PAP/Andrzej Jackowski

Już sam budynek dziwny, przekrzywiony, rdzawy barwą gruzu albo porzuconej blachy, zwichrowany – jakby siła potwornej eksplozji wbiła go w otaczające pustkowie – jest niemilknącym wołaniem biegnącym ku nam z przeszłości, o której wolelibyśmy zapomnieć. Jest ostatnim krzykiem poległych w bitwach, przysypanych gruzami, zamęczonych, wygnanych. Bo to miejsce prawie w samym centrum Gdańska nie jest zwykłym pustkowiem, lecz resztką jednego z największych gruzowisk Europy; znam je od dzieciństwa, najpierw wśród zaciągających po wileńsku chłopaków z drżeniem serca zapuszczałem się przez kwartały zrujnowanych kamienic, aż po zawalony gruzem i śmieciami kanał Raduni i jeszcze bardziej tajemniczą Motławę. Z bezmyślnością ziela na kraterze zdzieraliśmy z narożnych ruin tabliczkę z odtworzoną nazwą dawnej ulicy: Żabi kruk.

Czytaj więcej

Michał Szułdrzyński: Jak Donald Tusk nie chce oddać PiS patriotyzmu

Teren wokół Muzeum II Wojny Światowej – tylko nie wtykajcie tam wieżowców!

Potem uczęszczałem do liceum, którego neogotycki gmach mieścił się na skraju gruzowiska obok stoczniowej bramy, która kiedyś w przyszłości okaże się historyczną. Później z wolna ruszyła odbudowa, najpierw od strony dworca kolejowego, potem wokół budynku polskiej poczty wsławionego heroiczną, a daremną obroną we wrześniu 1939 roku. Ale rówień otaczająca budynek ledwie tylko kryje rozbitą bezpowrotnie przytulność ścian i otchłań piwnic, gdzie ludzie bezskutecznie chronili się przed bombami. Więc niech nikt teraz nie waży się uprzątać resztek, plantować alejki, a już – nie daj Boże – wtykać tam wieżowców pod pretekstem, że będą godne centrum wielkiego miasta. Bo w tym miejscu zawsze będzie słychać płacz; wołanie bólu i rozpaczy, które jest jedyną prawdą o wojnie.

Tak też zostało zaprojektowane wnętrze Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w jego pierwotnej i wstrząsającej aranżacji; opowiada bowiem ono, że każda wojna jest męką i cierpieniem, nie ma w niej zwycięzców, są tylko pobici, pomordowani i wypędzeni. Każda wojna: w Ukrainie, w Gazie, gdziekolwiek!

Czytaj więcej

Pilecki, Kolbe, Ulmowie usunięci z wystawy. Kosiniak-Kamysz: Zrobimy tak, że wrócą

Można pielęgnować swoje cierpienie, ale nie trzeba go namolnie opowiadać światu

Oczywiście są też mniejsze prawdy o wojnie i każdy naród ma prawo opowiadać je po swojemu; o własnych cierpieniach, bliskich sercu bohaterach, chwalebnych zwycięstwach. Ale w tym właśnie mieście i w tym kraju ta podstawowa prawda powinna być słyszalna po wszystkie czasy. Naród, który utracił 5 mln obywateli i 1/3 terytorium ma też prawo – tak jak Węgrzy – do pielęgnowania bólu swojego Trianon, ale już na szczęście zaczynamy rozumieć, że przekleństwem naszych prób opowiedzenia Polski światu jest namolne rozpamiętywanie naszego bohaterstwa, naszych cierpień i naszych świętych.

Już sam budynek dziwny, przekrzywiony, rdzawy barwą gruzu albo porzuconej blachy, zwichrowany – jakby siła potwornej eksplozji wbiła go w otaczające pustkowie – jest niemilknącym wołaniem biegnącym ku nam z przeszłości, o której wolelibyśmy zapomnieć. Jest ostatnim krzykiem poległych w bitwach, przysypanych gruzami, zamęczonych, wygnanych. Bo to miejsce prawie w samym centrum Gdańska nie jest zwykłym pustkowiem, lecz resztką jednego z największych gruzowisk Europy; znam je od dzieciństwa, najpierw wśród zaciągających po wileńsku chłopaków z drżeniem serca zapuszczałem się przez kwartały zrujnowanych kamienic, aż po zawalony gruzem i śmieciami kanał Raduni i jeszcze bardziej tajemniczą Motławę. Z bezmyślnością ziela na kraterze zdzieraliśmy z narożnych ruin tabliczkę z odtworzoną nazwą dawnej ulicy: Żabi kruk.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Opinie polityczno - społeczne
Daniel Jankowski: III Rzeczpospolita to wspólna odpowiedzialność prawicy i lewicy
Materiał Promocyjny
Dodatkowe korzyści dla nowych klientów banku poza ofertą promocyjną?
Opinie polityczno - społeczne
Michał Matlak: Epoka brexitu się kończy. Czas na rewolucję w relacjach Unii z Wielką Brytanią
Opinie polityczno - społeczne
Robert Gwiazdowski: Ani reparacji, ani biznesu
Opinie polityczno - społeczne
Paweł Łepkowski: Niemcy muszą zapłacić. Znacie te niemieckie marki? Poznajcie ich ponurą historię
Materiał Promocyjny
Lidl Polska: dbamy o to, aby traktować wszystkich klientów równo
Opinie polityczno - społeczne
Jarosław Kuisz: Kto jest dziś w Europie skrajną prawicą?